Kamus-ı Muhit - دك maddesi

اَلدَّكُّ [ed-dekk] (شَكٌّ [şekk] vezninde) Duvar makûlesini yıkıp rîze rîze ve hırt mırt eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: دَكَّ الْحَائِكُ دَكًّا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا دَقَّهُ وَهَدَمَهُVe

دَكٌّ [dekk] Düz ve hemvâr kumluğa denir; cemʹi دِكَاكٌ [dikâk] gelir dâl’ın kesriyle. Ve düz ve hemvâr mekâna denir; cemʹi دُكُوكٌ [dukûk]tur; yukâlu: مَكَانٌ دَكٌّ أَيْ مُسْتَوٍVe

دَكٌّ [dekk] Masdar olur, yerin iniş ve yokuş ve çakır çukurunu mühre tahtası gibi düzeltmek maʹnâsınadır; yukâlu: دَكَّ الْأَرْضَ دَكًّا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا سَوَّى صَعُودَهَا وَهَبُوطَهَاVe çukurca yere toprak çekip düpdüz eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: دَكَّ الْأَرْضَ إِذَا كَبَسَ حُفْرَتَهَا بِالتُّرَابَ وَسَوَّاهَا Ve kuyuyu toprakla örtüp basırmak maʹnâsınadır; yukâlu: دَكَّ الْبِئْرَ إِذَا دَفَنَهَا وَطَمَّهَا Ve

دَكٌّ [dekk] Höyüğe denir تَلٌّ [tell] maʹnâsına. Ve

دَكٌّ [dekk] Mechûl sîgasıyla hasta olmak maʹnâsınadır; ʹalâ-kavlin binâ-i malûm üzere müstaʹmeldir, bir adamı maraz ve ʹillet zebûn eylemek maʹnâsına; yukâlu: دُكُّ الرَّجُلُ عَلَى بِنَاءِ الْمَجْهُولِ إِذَا مَرِضَ أَوْ يُقَالُ دَكَّهُ الْمَرَضُ إِذَا أَضْعَفَهُ

Vankulu Lugatı - دك maddesi

اَلدُّكُّ [ed-dukk] (dâl’ın zammı ile) Cemʹi, دَكَّاوَاتٌ [dekkâvât] olduğu gibi حَمْرَاءُ [ḩamrâ΄]ın حُمْرٌ [ḩumr] ile حَمْرَاوَاتٌ [ḩamrâvât] cemʹi olduğu gibi. Ve

دُكٌّ [dukk] Alçak dağa dahi derler. Ve

دُكٌّ [dukk] Yere yakın olup arkası yassı olan atlara dahi derler.

اَلدُّكُوكُ [ed-dukûk] (zammeteynle) Cemʹidir, kâlallâhu taʹâlâ: ﴿جَعَلَهُ دَكًّا﴾ (الأعراف 143) Ve ihtimâldir ki دَكًّا masdar ola, zîrâ vaktâ ki جَعَلَهُ dediyse gûyâ ki دَكَّهُ demiş olur ve vaktâ ki ʹakibince دَكًّا denildiyse دَكَّهُ دَكًّا mesâbesinde olur yâhûd دَكًّا den murâdذَا دَكٍّ demektir, muzâf mahzûftur. Ve baʹzılar meddiyle kırâ΄at edip “جَعَلَهُ دَكَّاءَ” dedi, أَيْ جَعَلَهُ أَرْضًا دَكَّاءَ takdirinde, zîrâ جَبَلٌ müzekkerdir, دَكَّاءَ ona sıfat olımaz, اَرْضٌ takdîrinden lâbüddür. Ve

دَكٌّ [dekk] Kuyuyu toprakla örtmeğe dahi derler; yukâlu: دَكَكْتُ الرَّكِيَّةَ إِذَا دَفَنْتَهُ بِالتُّرَابِ