Kamus-ı Muhit - الحاجة maddesi

اَلْحَاجَةُ [el-hâcet] (cîm’in fethiyle) Maʹlûmdur ki kişinin muhtâc olduğu şey΄e denir, Fârisîde bâyeste ve Türkîde gerekli taʹbîr olunur; cemʹ-i cinsi حَاجٌ [ḩâc] gelir hâ’sız ve cemʹ-i sîgı حَاجَاتٌ [ḩâcât] ve حِوَجٌ [ḩivec] gelir ḩâ’nın kesri ve vâv’ın fethiyle ve حَوَائِجُ [ḩavâ΄ic] gelir, gayr-i kıyâs üzere yâhûd bu lügat-ı müvellededir yâhûd takdîr-i müfred üzere, yaʹnî gûyâ ki حَائِجَةٌ [ḩâ΄icet]ten cemʹ eylediler. Şârih مُوَلَّدَةٌ kavlini tahti΄e eylemiştir, zîrâ işbu: “إِنَّ للهِ عِبَادًا خَلَقَهُمْ لِحَوَائِجِ النَّاسِ” hadîsinde vârid olmuştur. Ve İmâm Ḣalîl, kitâbında “راح” faslında: “يُقَالُ: رَاحٌ عَلَى التَّخْفِيفِ مِنْ “رَائِح” فَطُرِحَ الْهَمْزَةُ كَمَا خَفَّفُوا الْحَاجَةَ مِنَ “الْحَائِجَةِ” أَلاَ تَرَاهُمْ جَمَعُوهَا عَلَى حَوَائِجَ” ʹibâretiyle sıhhatini isbât eylemiştir. Mütercim der ki Ḩarîrî, Durre’de حَاجَةٌ [ḩâcet] lafzının cemʹinde حَوَائِجُ [ḩavâ΄ic] dediklerini tevhîm eyleyip Şihâb şerhinde ezyed-i itâle ile demiştir ki حَاجَةٌ [ḩâcet] lafzının ʹinde’l-Ḣalîl aslı حَائِجَةٌ [ḩâ΄icet] olmakla cemʹinde حَوَائِجُ [ḩavâ΄ic] denir, ve حَائِجَةٌ [ḩâ΄icet] ʹunvânı ʹArabdan mesmûʹdur, lâkin istiʹmâli nâdirdir. Ve İbn Cinnî mesmûʹiyyetini inkâr ile حَائِجَةٌ [ḩâ΄icet]i takdîren müfred iʹtibâr eyledi. Ve baʹzılar حَوَائِجُ [ḩavâ΄ic] حَوْجَاءُ [ḩavcâ΄] lafzının ki حَاجَةٌ [ḩâcet] maʹnâsınadır, cemʹi olmasına zâhib oldu. Buna göre kıyâs cemʹi حَوَاجِي [ḩavâcî] olup lâkin kalb olunmakla yaʹnî yâ΄ takdîm olunup حَوَائِجُ [ḩavâ΄ic] olur. el-Hâsıl akvâl-i selâse-i mezkûre üzere حَوَائِجُ [ḩavâ΄ic] sahîh ve fusahâ΄ kelâmında vârid olmuştur; ve minhu’l-hadîsu: “أُطْلُبُوا الْحَوَائِجَ عِنْدَ حِسَانِ الْوُجُوهِ”

Vankulu Lugatı - الحاجة maddesi

اَلْحَاجَّةُ [el-ḩâccet] حَاجٌّ [ḩâcc]ın mü΄ennesidir.

اَلْحَاجَةُ [el-ḩâcet] Gerek.