Kamus-ı Muhit - جبارة maddesi

جِبَارَةُ [Cibâret] (كِتَابَةٌ [kitâbet] yâhûd ثُمَامَةٌ [šamp;umâmet] vezninde) İbn Zurâre ismidir ki ashâbdandır.

جَابِرٌ [Câbir] ve

جُبَارَةُ [Cubâret] (ثُمَامَةٌ [šamp;umâmet] vezninde) ve

جِبَارَةُ [Cibâret] (كِتَابَةٌ [kitâbet] vezninde) ve

جَبْرٌ [Cebr] (صَبْرٌ [ṡabr] vezninde) ve

جَبَّارٌ [Cebbâr] (شَدَّادٌ [şeddâd] vezninde) ve

جُبَيْرٌ [Cubeyr] (زُبَيْرٌ [zubeyr] vezninde) ve

جَبْرَةُ [Cebret] (طَلْحَةُ [ṯalḩat] vezninde) ve

جُوَيْبِرٌ [Cuveybir] (musaggar bünyesiyle) Esmâ-i ricâldendir.

Mü΄ellifin Baṡâ΄ir’de beyânına göre جَبْرٌ [cebr] mâddesi kahrdan bir gûne şîve ile bir nesneyi ıslâh eylemek maʹnâsına mevzûʹdur, gâhca ıslâh-ı mücerredde istiʹmâl olunur ve minhu kavlu ʹAliyyin radıyallâhu ʹanhu “يَا جَابِرَ كُلِّ كَسِيرٍ وَيَا مُسَهِّلَ كُلِّ عَسِيرٍ” Ve gâhî kahr-ı mücerredde istiʹmâl olunur ve minhu’l-hadîsu: “لاَ جَبْرَ وَلاَ تَفْوِيضَ” Ve sâ΄ir maʹânî bundan münşaʹibdir. İntehâ. Ve

جَبْرٌ [cebr] Pâdişâha ıtlâk olunur, nâsı kendi murâdı üzere kahr yâhûd ıslâh eylediği için ve bu رَجُلٌ عَدْلٌ kabîlindendir. Ve kula ıtlâk olunur, ʹabd maʹnâsına, pes azdâddan olur. Lâkin جَبْرٌ [cebr] burada mefʹûl maʹnâsına olmakla zıddıyyeti gayr-i müsellemdir. Ve

جَبْرٌ [cebr] Şecîʹ ve bahâdır adama ıtlâk olunur; yukâlu: رَجُلٌ جَبْرٌ أَيْ شُجَاعٌ Ve

جَبْرٌ [cebr] Kader mukâbiline denir. Ceberiyye, Kaderiyye mukâbilidir, ke-mâ se-yuzkeru. Ve gulâma dahi جَبْرٌ [cebr] ıtlâk olunur. Ve ʹûd yaʹnî kırık çıkık saracak ağaç pâresine de denir. Ve

جَبْرٌ [Cebr] Esmâ-i ricâldendir; Mucâhid b. Cebr muhaddisîndendir. Ve

جَبْرٌ [cebr] ve

جُبُورٌ [cubûr] (قُعُودٌ [ḵuʹûd] vezninde) ve

جِبَارَةٌ [cibâret] (كِتَابَةٌ [kitâbet] vezninde) Masdar olur, kırık kemiği sarıp ıslâh eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: جَبَرَ الْعَظْمَ جَبْرًا وَجُبُورًا وَجِبَارَةً فَجُبِرَ عَلَى الْمَجْهُولِ إِذَا أَصْلَحَهُ Ve fakîre ihsân eylemek, ʹalâ-kavlin fakîr iken iʹtâ-i mâl eylemekle zengin eylemek maʹnâsına müstaʹmeldir; yukâlu: جَبَرَ الْفَقِيرَ إِذَا أَحْسَنَ إِلَيْهِ أَوْ أَغْنَاهُ بَعْدَ فَقْرٍ Ve

جَبْرٌ [cebr] Bir adamı bir nesne üzere ikrâh eylemek yaʹnî zoraki işletmek maʹnâsınadır; yukâlu: جَبَرَ فُلاَنًا عَلَى الْأَمْرِ إِذَا أَكْرَهَهُ