Kamus-ı Muhit - قاطبة maddesi

قَاطِبَةً [ḵâṯibet] Nasb ile ki meselâ جَاءَ الْقَوْمُ قَاطِبَةً kavlinde vâkiʹdir, جَمِيعًا maʹnâsınadır. Ve bu hemân hâl olarak istiʹmâl olunur. Cemʹ maʹnâsına olan قَطْبٌ [ḵatb] kelimesinden me΄hûzdur. Hafî olmaya ki Ḩarîrî, Durre’de bu vech üzere beyân eylemiştir ki قَاطِبَةً kelimesi hemîşe münekker ve hâliyyet üzere mansûb ve zü’l-hâl dâ΄imâ ʹukalâdân olur. Ve şerhinde Şihâb demiştir ki baʹzı esmâ΄ vardır ki dâ΄imâ hâliyyet üzere mansûb olarak istiʹmâl olunur, كَافَّةً ve قَاطِبَةًkelimeleri gibi. Bu cihetten şârih-i Lubâb, Zemaḣşerî’nin Mufaṡṡal hutbesinde مُحِيطًا بِكَافَّةِ اْلأَبْوَابِ kavlini istihcân eylemiştir. Kaldı ki Saʹduddîn Maḵâṡid şerhinde bu resme tahkîk eylemiştir ki bülegâ-yı ʹArab كَافَّة kelimesi izâfetle de istiʹmâl eylediler. Ve قَاطِبَةً kelimesi قَطْبٌ [ḵaṯb] lafzından ism-i fâʹildir, جَامِعٌ [câmiʹ] maʹnâsına. Âhirinde hâ΄, mübâlaga içindir, رَاوِيَةٌ [râviyet] ve عَلاَّمَةٌ [ʹallâmet] gibi; ʹalâ-kavlin te΄nîsiyyedir, ifrâd iʹtibârıyla جَمَاعَةٌ [cemâʹaten] gibi. Ve ʹinde’l-baʹz قَاطِبَةً [ḵâṯibeten] masdardır, عَافِيَةٌ [ʹâfiyet] ve عَاقِبَةٌ [ʹâḵibet] gibi. İsm-i fâʹil kavline göre جَاءَ الْقَوْمُ قَاطِبَةً kavli, “Kavm cümle-i efrâdını câmiʹ olarak yaʹnî mecmûʹu birden geldiler” demek olur ve masdar olduğuna göre bi-maʹnâ mefʹûl olup مَجْمُوعٌ [mecmûʹ] maʹnâsına olur.

Vankulu Lugatı - قاطبة maddesi

قَاطِبَةٌ [ḵâṯibet] (ṯâ’nın kesriyle) Bir ismdir ki ʹumûma delâlet eder; yukâlu: جَاءَ الْقَوْمُ قَاطِبَةً أَيْ جَمِيعًا