Kamus-ı Muhit - الإحلاب maddesi

اَلإِحْلاَبُ [el-iḩlâb] (hemzenin kesriyle) Bu dahi merʹâda süt sağıp ehl ü ʹayâline göndermek maʹnâsınadır, إِحْلاَبَةٌ [iḩlâbet] gibi; yukâlu: أَحْلَبَ لِأَهْلِهِ إِحْلاَبًا وَإِحْلاَبَةً وَهُوَ أَنْ يَحْلُبَ لِأَهْلِهِ وَهُوَ فِي الْمَرْعَى ثُمَّ يَبْعَثَ بِهِ إِلَيْهِمْ Ve sütüyle intifâʹ eylemek için bir kimseye sağmal davar taʹyîn eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: أَحْلَبَهُ النَّاقَةَ وَالشَّاةَ أَيْ جَعَلَهُمَا لَهُ لِيَحْلِبَهُ Ve süt sağan kimseye yardım eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: أَحْلَبَهُ أَيْ أَعَانَهُ عَلَى الْحَلْبِ Ve bir kimsenin nâkaları dişi köşek doğurmak maʹnâsınadır, niteki cîm’le إِجْلاَبٌ [iclâb] erkek köşek doğurmak maʹnâsınadır; yukâlu: أَحْلَبَ الرَّجُلُ اِذَا وَلَدَتْ إِبِلُهُ إِنَاثًا كَمَا يُقَالُ أَجْلَبَ اِذَا وَلَدَتْ إِبِلُهُ ذُكُورًا Ve minhu kavluhum: أَحْلَبْتَ أَمْ أَجْلَبْتَ Yaʹnî “Develerin bu sene dişi mi yoksa erkek mi doğurdu?” Ve kavluhum: مَا لَهُ لاَ حَلَبَ وَلاَ جَلَبَ Baʹzılar ʹindinde bed-duʹâdır, “Nâkasının dişi ve erkek dölleri olmayıp ʹakîm ve bî-hayr olsun!” demektir. Ve baʹzılar ʹindinde kelâm-ı mezbûr, bî-vech ve bî-maʹnâdır. Şârih der ki kavl-i evvele göre evvelki لاَ [lâ] kelimesi, مَا [mâ΄]-i nâfiyeyi te΄kîd olur, kavl-i sânîye göre nâfiye-i müstakille olmakla terkîb-i mezbûr mühmel olur. Ve مَا [mâ] lafzını taʹaccübe haml ile “ʹAcebdir ki filânın ne halebi ve ne celebi vardır” diye hikâye olmak dahi mümkindir. Bu vechile kelâm-ı mezbûr ihzârdan mahfûz olur.

Vankulu Lugatı - الإحلاب maddesi

اَلْإِحْلَابُ [el-iḩlâb] Süt sağmağa yardım etmek; yukâlu: أَحْلِبْنِي أَيْ أَعِنِّي عَلَى الْحَلَبِ Ve sağın davarın bir kimseye taʹyîn etmeğe dahi derler; tekûlu: أَحْلَبْتُ الرَّجُلَ إِذَا جَعَلْتَ لَهُ مَا يَحْلُبُهُ Ve bir kimse nâkaları dişi doğurmağa dahi derler. Ve أَجْلَبَ derler cîm’le, kaçan ki erkek doğursalar, zîrâ onların erkek olan evlâdı beyʹ olunmağa iletirler, ona binâ΄en أَجْلَبَ denir.