Kamus-ı Muhit - أنا maddesi

أُنَا [Unâ] (هُنَا [hunâ] vezninde yâhûd حَتَّى [ḩattâ] vezninde yâhûd nûn-ı müşeddedenin kesriyle) Medîne’de Benû Ḵurayża yurdunda bir kuyu adıdır. Ve

أُنَا [Unâ] (هُنَا [hunâ] vezninde) Huccâc-ı Mıṡr yolunda bir vâdî adıdır.

أَنَّى [ennâ] (nûn’la حَتَّى [ḩattâ] vezninde) مِنْ أَيْنَ maʹnâsınadır ki nerden ve kandan demektir, Fârisîde ez-kucâ mürâdifidir; ve minhu kavluhu taʹâlâ: ﴿أَنَّى لَكِ هَذَا﴾ أَيْ مِنْ أَيْنَ لَكِ Ve مَتَى [metâ] mürâdifi olur ki kaçan ve ne zaman demektir; tekûlu: أَنَّى يَكُونُ هَذَا أَيْ مَتَى يَكُونُ Ve كَيْفَ [keyfe] maʹnâsına gelir ki ne gûne ve niçe demektir; ke-kavlihi taʹâlâ: ﴿أَنَّى يُحْيِي هَذِهِ اللهُ بَعْدَ مَوْتِهَا﴾ أَيْ كَيْفَ يُحْيِي Ve işbu أَنَّى [ennâ] kelimesi kendisiyle mücâz olan zurûf aksâmından olur, yaʹnî şartiyye ve cezâ΄iyye taʹbîr olunan cümle-i fiʹliyyelere dâhil olup, şartiyyeyi sebeb ve cezâ΄iyyeyi müsebbeb eder; tekûlu: أَنَّى تَأْتِنِي آتِكَ Ve

أَنَا [ene] kelimesi ki mürekkebdir nûn bâbında zikr olundu.

Vankulu Lugatı - أنا maddesi

أَنَا [ene] (fethateynle) İsmdir, mütekellim-i vahdeden kinâyettir.Feth üzere mebnî oldu fiʹli mansûb kılan أَنْ den fark olunmak için ve âhirinde olan elif hâlet-i vakfta olan hareketi beyân içindir, ʹibâret-i Cevherî böyle vâkiʹ olmuştur: وَالْأَلِفُ الْأَخِيرَةُ إِنَّمَا هِيَ لِبَيَانِ الْحَرَكَةِ فِي الْوَقْفِ Ve eger لِبَيَانِ حَالَةِ الْوَقْفِ denilse azher olurdu. Ve eger أَنَا [ene]kelimesi kelâmın vasatında vâkiʹ olursa elif sâkıt olur, meger ki lügat-i rediyye ola.Ve gâh olur أَنَا [ene]ye tâ΄-i hitâb ulaştırılıp şey΄-i vâhid gibi kılınır, izâfet kasd olunmaksızın; tekûlu: أَنْتَ وَتَكْسِرُ لِلْمُؤَنَّثِ وَأَنْتُمْ لِجَمْعِ الْمُذَكَّرِ وَأَنْتُنَّ لِجَمْعِ الْمُؤَنَّثِ Ve gâh olur bunların üzerine kâf-ı teşbîh dâhil olur; tekûlu:أَنْتَ كَأَنَا وَأَنَا كَأَنْتَ Nitekim baʹzı ʹArabdan böyle hikâyet olunmuştur, egerçi kâf-ı teşbîh zamîre muttasıl olmaz, muzhere muttasıl olduğu gibi; tekûlu: أَنْتَ كَزَيْدٍ وَلَا تَقُلْ أَنْتَ كِي Lâkin zamîr-i munfasıl ism-i muzher menzilesinde olduğu için أَنْتَ كَأَنَا hasen olup zamîr-i muttasıla mugâyir oldu.