Kamus-ı Muhit - معى maddesi

اَلْمَعَى [el-meʹâ] (mîm’in fethi ve elifin kasrıyla) ve

اَلْمِعَى [el-miʹâ] (رِضَا [riḋâ] vezninde) أَعْفَاجُ بَطْنٍ [aʹfâcu baṯn]dan bağırsağa denir, Fârisîde rûde denir. Baʹzen mü΄ennes olur; cemʹi أَمْعَاءٌ [emʹâ΄] gelir; ve tekûlu’l-ʹArab: هُمْ مِثْلُ الْمِعَى وَالْكَرِشِ أَيْ أَخْصَبُوا وَحَسُنَتْ حَالُهُمْ Yaʹnî “Hısb ve rehâda olup hüsn-i hâl ve nizâm ve refâh sâhibleridir” demektir, zîrâ bağırsak ve işkenbe mâdâm ki derûn-ı batnda oldukça ter ü tâze ve mutarrâ ve ahdâs-ı dehrden emîn olurlar. Ve

مِعَى [miʹâ] (إِلَى [ilâ] vezninde) Şol engebe su akıntısına denir ki binâ-i destegî gibi yüksek akıntıya muttasıl ola, yaʹnî aralıkları duvar mesâbesinde ola, zîrâ o gûne akıntılar bağırsaklar sûretinde olur. Dere ayaklarında vasf-ı mezkûr üzere olan akıntılara أَمْعَاءُ الْوَادِي [emʹâ΄u’l-vâdî] ıtlâk ederler ki oluk oluk akıntılardan ʹibârettir. Ve ʹinde’l-baʹz iki kıtʹa pek ve katı yerler aralığında olan yumuşak yere denir.

Vankulu Lugatı - معى maddesi

اَلْأَمْعَاءُ [el-emʹâ΄] (hemzenin fethi ve elifin meddiyle) Cemʹi, bağırsaklar maʹnâsına. Ve fi’l-hadîsi: “اَلْمُؤْمِنُ يَأْكُلُ فِي مِعًى وَاحِدٍ وَالْكَافِرُ فِي سَبْعَةِ أَمْعَاءٍ” Ve bu temsîldir, zîrâ mü΄min helâlden gayrı nesne ekl etmeyip harâmdan ve şübheli olan nesnelerden ihtirâz eder. Ve kâfir mübâlât etmeyip her ne bulursa ekl eder ne tarîkten ekl olunup ne keyfiyyetle ekl olunmasın mülâhaza kılmaz. Ve

مِعًى [miʹâ] Su akıntısına dahi derler, mesîl-i mâ maʹnâsına.