Kamus-ı Muhit - الختم maddesi

اَلْخُتُمُ [el-ḣutum] (zammeteynle) At kısmının oynak yerlerinde aşık ve en taʹbîr olunan bendlere denir;müfredi خِتَامٌ [ḣitâm]dır, كِتَابٌ [kitâb] vezninde ve خَاتَمٌ [ḣâtem]dir,عَالَمٌ [ʹâlem] vezninde.

اَلْخَتْمُ [el-ḣatm] (شَتْمٌ [şetm] vezninde) ve

اَلْخِتَامُ [el-ḣitâm] (كِتَابٌ [kitâb] vezninde) Bir nesneye mühr basmak maʹnâsınadır ki mührlemek taʹbîr olunur; yukâlu: خَتَمَهُ خَتْمًا وَخِتَامًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا طَبَعَهُ Ve خَتْمُ الْقَلْبِ [ḣatmu’l-ḵalb] Hak celle ve ʹalâ küffârın kulûbunu sedd edip îmân ve iʹtikâdât-ı hakkaya dâ΄ir nesne fehm etmeyip ve iʹtikâd ve îmâna müteʹallik nesne sudûr eylemez kılmaktan ʹibârettir; yukâlu: خَتَمَ اللهُ عَلَى قَلْبِهِ أَيْ جَعَلَهُ لَا يَفْهَمُ شَيْئًا وَلَا يَخْرُجُ مِنْهُ شَيْءٌ Ve

خَتْمٌ [ḣatm] Bir nesneyi itmâm edip âhirlemek maʹnâsına müstaʹmeldir, gûyâ ki onu sedd ve hatm etmiş olur; yukâlu: خَتَمَ الشَّيْءَ خَتْمًا إِذَا بَلَغَ آخِرَهُ Ve ekini ektikten sonra ibtidâ suvarmak maʹnâsına müstaʹmeldir; yukâlu: خَتَمَ الزَّرْعَ وَعَلَيْهِ إِذَا سَقَاهُ أَوْ سَقْيَةً Ve

خَتْمٌ [ḣatm] Bala ıtlâk olunur, عَسَلٌ [ʹasel] maʹnâsına. Ve bu vasf bi’l-masdardır. Ve arı kovanlarının ağızlarına ıtlâk olunur. Ve bal arısı ince mûm ile gömecin yüzünü sıvarmak maʹnâsınadır ki sırlamak taʹbîr olur, bal mûmundan ince zar gibi mûm ile sıvayıp sedd eder, gûyâ ki gömeci mührlemiş olur; yukâlu: خَتَمَ النَّخْلَ إِذَا جَمَعَ شَيْئًا مِنَ الشَّمْعِ رَقِيقًا أَرَقَّ مِنَ الشَّمْعِ فَطَلَاهُ بِهِ

Vankulu Lugatı - الختم maddesi

اَلْخَتَمُ [el-ḣatem] (fethateynle) Mührlü balçık; yukâlu: عَلَيْهَا خَتَمٌ أَيْ عَلَيْهَا طِينَةٌ مَخْتُومَةٌ مِثْلُ نَفَضٍ بِمَعْنَى مَنْفُوضٌ وَقَبَضٍ بِمَعْنَى مَقْبُوضٍ Ve نَفَضٌ [nefaḋ] nûn’la ve fâ΄ ile ağaçtan dökülen nesne, yaprak olsun ve meyve olsun.

اَلْخَتْمُ [el-ḣatm] (ḣâ’nın fethi ve tâ’nın sükûnuyla) Bir nesneyi mührlemek. Ve bir nesneyi âhir etmeğe dahi derler; tekûlu: خَتَمْتُ الشَّيْءَ ve yukâlu: خَتَمَ اللهُ لَهُ بِخَيْرٍ ve خَتَمْتُ الْقُرْآنَ أَيْ بَلَغْتُ آخِرَهُ Ve Cârullâh خَتْمٌ [ḣatm]i tefsîrinde bilâ-vâsıta istiʹmâl olundukta âhire erişmekle ve عَلَى kelimesiyle istiʹmâl olundukta mühr vurmakla tefsîr etmiştir.