Kamus-ı Muhit - الدخول maddesi

اَلدُّخُولُ [ed-duḣûl] (قُعُودٌ [ḵuʹûd] vezninde) ve

اَلْمَدْخَلُ [el-medḣal] (مَقْعَدٌ [maḵʹad] vezninde) Girmek maʹnâsınadır; yukâlu: دَخَلَ الدَّارَ دُخُولًا وَمَدْخَلًا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ نَقِيضُ خَرَجَ Ve bâ΄ harfiyle müteʹaddî olur; tekûlu: دَخَلْتُ بِهِ إِذَا أَدْخَلْتَهُ

Vankulu Lugatı - الدخول maddesi

اَلدَّخُولُ [ed-Deḣûl] (dâl’ın fethi ve ḣâ’nın zammı ve meddiyle) Bir mevziʹin ismidir.

اَلدُّخُولُ [ed-duḣûl] (dâl’ın ve ḣâ΄-i muʹcemenin zammı ile girmek; yukâlu: دَخَلَ دُخُولًا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ ve دَخَلَ الْبَيْتَ derler hâlâ ki maksûd دَخَلَ إِلَى الْبَيْتِ dir, harf-i cerr hazf olunup lafz-ı بَيْتٌ [beyt] mefʹûlün bihi intisâbıyla mansûb olmuştur,zîrâ emkine iki kısmdır, biri mübhem ve biri mahdûddur. Mübhem olan cismin cihât-ı sittir ki o خَلْفَ [ḣalfe] ve قُدَّامَ [ḵuddâm] ve يَمِينَ [yemîn] ve شِمَالَ [şimâl] ve فَوْقَ [fevḵ] ve تَحْتَ [taḩt]tır. Ve bunların mecrâsına cârî olandır أَمَام [emâm] gibi ve وَرَاء [verâ΄] gibi ve أعْلَى [aʹlâ] ve أَسْفَل [esfel] gibi ve عِنْدَ [ʹinde] ve لَدُنْ [ledun] gibi ve وَسْطَ [vasṯ] gibi, sîn’in sükûnuyla بَيْنَ [beyne] maʹnâsına ve قُبَالَةَ [ḵubâlet] gibi. Pes bu zikr olunan ve bunlara şebîh olan emkine zurûftur, zîrâ gayr-i mahdûddur. Görülmez mi ki senin خَلْف [ḣalf]ın gâh olur senden gayrıya قُدَّام [ḵuddâm] olur. Ve mahdûd olan onun hilkati ve şahsı olandır bir haysiyyetle ki onun hudûd-ı mümtâzesi ola, dağ gibi ve vâdî gibi ve sûk gibi ve dâr gibi ve mescid gibi ki bunlar zarf olmazlar, zîrâ قَعَدْتُ الدَّارَ ve صَلَّيْتُ الْمَسْجِدَ ve نِمْتُ الْجَبَلَ ve قُمْتُ الْوَادِيَ denmez belki harf-i cerr vâsıtasıyla derler. Ve şol ki bunlardan harf-i cersiz istiʹmâl oluna, onda harf-i cerr hazfiyledir, دَخَلْتُ الْبَيْتَ ve نَزَلْتُ الْوَادِيَ ve صَعَدْتُ الْجَبَلَ gibi.