Kamus-ı Muhit - الدولة maddesi

اَلدَّوْلَةُ [ed-devlet] (dâl’ın fethiyle) İnkılâb-ı zamân maʹnâsınadır ki zamânın hâlden hâle tagayyür ve inkılâbından ʹibârettir; yukâlu: لِلدَّهْرِ دَوْلَةٌأَيِ انْقِلَابٌVe mâlda olan ʹukbe yaʹnî mâl muʹâkabe ve münâvebe cihetiyle yekdîgerin ellerine geçmeğe denir. Meselâ bir mâl ve câh bir zamân bir kimsenin ʹuhdesinde olup ondan bir âhere baʹdehu bir gayra nakl ve irtihâlinden ʹibârettir; dâl’ın zammıyla da câ΄izdir. Baʹzılar ʹindinde dâl’ın zammıyla nevbet-i mâlda ve fethiyle harb ve kıtâlde müstaʹmeldir ki iki ʹaskerin birbirine bi’n-nevbe kerr ve hamle ile galebesinden ʹibârettir ki o bunu ve gâh bu onu sürüp götürür ve ʹalâ-kavlin dâl’ın fethi ve zammı müsâvîdir ki ikisinde dahi istiʹmâl olunur yâhûd dâl’ın zammıyla âhirette ve fethiyle dünyâda müstaʹmeldir ki zafer-i dünyevî ve zafer-i uhrevîden ʹibarettir. Cemʹi دُوَلٌ [duvel]dir dâl’ın harekât-ı selâsı ve vâv’ın fethiyle.

اَلدُّوَلَةُ [ed-duvelet] (هُمَزَةٌ [humezet] vezninde) Âfet ve dâhiyeye ıtlâk olunur; ve yukâlu: جَاءَ بِدُوَلَاهُ وَتُوَلَاهُ وَيُقَالُ جَاءَ بِدُوَلَاتِهِ وَتُوَلَاتِهِ أَيْ بِالدَّوَاهِي Burada دُوَلَاتٌ [duvelât] ve تُوَلَاتٌ [tuvelât] دُوَلَةٌ [duvelet]in cemʹidir. Misâl-i evvelde tâ΄ muhaffefdir.

Vankulu Lugatı - الدولة maddesi

اَلدُّولَةُ [ed-dûlet] (dâl’ın zammı ve meddiyle) Mâla münâvebe ile mâlik olmak; yukâlu: صَارَ الْفَيْءُ دُولَةً بَيْنَهُمْ أَيْ يَتَدَاوَلُونَهُ تَكُونُ مَرَّةً لِهَذَا وَمَرَّةً لِهَذَا

اَلدَّوْلَةُ [ed-devlet] (dâl’ın fethi ve vâv’ın sükûnuyla) Harbde bir cemâʹat bir cemâʹat üzere zafer bulmak; yukâlu: كَانَتْ لَنَا عَلَيْهِمُ الدَّوْلَةُ

اَلدُّوَلَةُ [ed-duvelet] (dâl’ın zammı ve vâv’ın fethiyle هُمَزَة [humezet] vezni üzere) Âfet, dâhiye maʹnâsına. Pes bu تُوَلَةٌ [tuvelet]te lügat olur; yukâlu: جَاءَ بِدُوَلَاتِهِ أَيْ بِدَوَاهِيهِ