Kamus-ı Muhit - الشطر maddesi

اَلشُّطُرُ [eş-şuṯur] (zammeteynle) Bu dahi baʹîd maʹnâsınadır; yukâlu: نَوًى شُطُرٌ أَيْ بَعِيدَةٌ Burada بَعِيدَةٌ [baʹîdet]in te΄nîsi نِيَّةٌ [niyyet] yâhûd فِرْقَةٌ [firḵat] te΄vîliyledir.

اَلشَّطْرُ [eş-şaṯr] (سَطْرٌ [saṯr] vezninde) Bir şey΄in nısfına ve cüz΄üne denir ki murâd iki cüz΄ünden bir cüz΄ü olacaktır. Fi’l-asl munfasıl olana mevzûʹ olup baʹdehu gayr-i munfasıl olan nısfta dahi istiʹmâl olundu ve minhu hadîsu’l-isrâ΄i: “فَوَضَعَ شَطْرَهَا” أَيِ الصَّلَاةَ أَيْ بَعْضَهَا Cemʹi أَشْطُرٌ [eşṯur] ve شُطُورٌ [şuṯûr] gelir. Ve

شَطْرٌ [şaṯr] Cihet ve semt ve nâhiye maʹnâsınadır. Bu maʹnâda ondan fiʹl mutasarrıf olmaz yâhûd شَطَرَ شَطْرَهُ denir, قَصَدَ قَصْدَهُ maʹnâsına. Ve

شَطْرٌ [şaṯr] Nâkanın ve sâ΄ir mevâşînin iki memesini sağıp iki âher memesini terk eylemek maʹnâsınadır, zîrâ ileri ve geri dört memeleri olmakla her iki memeye bir شَطْرٌ [şaṯr] ıtlâk olunur ve ondan fiʹl tasarruf olundu; yukâlu: شَطَرَ النَّاقَةَ إِذَا حَلَبَ شَطْرًا مِنْ خِلْفِهَا وَتَرَكَ شَطْرًا Bu شَطْرٌ [şaṯr]ın dahi cemʹi أَشْطُرٌ [eşṯur] gelir ve minhu’l-meselu: “حَلَبَ فُلاَنٌ اَلدَّهْرَ أَشْطُرَهُ” إِذَا جَرَّبَهُ خَيْرَهُ وَشَرَّهُ Yaʹnî “Dehrin hayr ve şerrini tecribe eylemiş, takallübât-ı kevniyyeye uğramış, germ ü serd keşîde ve nîk ve bed çeşîde kimse” demektir, nâkanın bir defʹa iki ön memelerini ve bir defʹa iki art memelerini sağmaktan müsteʹârdır. Ve أَشْطُرَهُ kelimesi اَلدَّهْرَ lafzından bedeldir; ve kavluhu sallallâhu ʹaleyhi ve selleme: “مَنْ مَنَعَ صَدَقَةً فَإِنَّا آخِذُوهَا وَشَطْرَ مَالِهِ” هَكَذَا رَوَاهُ بَهْزٌ وَوُهِّمَ وَإِنَّمَا الصَّوَابُ “وَشُطِرَ مَالُهُ” كَعُنِيَ يُعْنَى عَلَى بِنَاءِ الْمَجْهُولِ أَيْ جُعِلَ مَالُهُ شَطْرَيْنِ فَيَتَخَيَّرُ عَلَيْهِ الْمُصَدِّقُ فَيَأْخُذُ الصَّدَقَةَ مِنْ خَيْرِ الشَّطْرَيْنِ عُقُوبَةً لِمَنْعِهِ الزَّكَاةَ

Vankulu Lugatı - الشطر maddesi

اَلشُّطْرُ [eş-şuṯr] (şîn’in zammı ve ṯâ’nın sükûnuyla) Baʹîd maʹnâsınadır; yukâlu: نَوًى شُطْرٌ أَيْ بَعِيدَةٌ Ve نَوَى [nevâ] nûn’un fethiyle müsâfir kasd ettiği cihete derler, mü΄ennes istiʹmâl olunur.

اَلشَّطْرُ [eş-şaṯr] (şîn’in fethi ve ṯâ’nın sükûnuyla) Nısf maʹnâsınadır. Ve fi’l-meseli: “أُحْلُبْ حَلَبًا لَكَ شَطْرُهُ” Yaʹnî “Sütü sağ, yarısı senin olsun.”