Kamus-ı Muhit - تحمير maddesi

اَلتَّحَمْيُرُ [et-teḩamyur] (تَعَثْيُرٌ [taʹašamp;yur] vezninde) Ḩimyerlenmek yaʹnî تَحْمِيرٌ [taḩamîr] gibi Ḩimyer kabîlesinin lügati üzere tekellüm eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: تَحَمْيَرَ الرَّجُلُ إِذَا تَكَلَّمَ بِالْحِمْيَرِيَّةِŞârih der ki Ḩimyer kabîlesi ez-cümle harf-i taʹrîfi mîm’e tebdîl ederler, niteki lisân-ı mezbûr üzere “لَيْسَ مِنَ امْبِرِّ امْصِيَامُ فِي امْسَفَرِ” hadîsi sâdır olmuştur. Ve

تَحَمْيُرٌ [teḩamyur] Bed-hûy olmak maʹnâsınadır; yukâlu: تَحَمْيَرَ الرَّجُلُ إِذَا سَاءَ خُلُقُهُ

Menḵûldur ki bir gün emîr-i kabîle-i Ḩimyer ki Yemen’de aʹzam-ı mülûk idi, havâss ve nüdemâsıyla şikâra çıkıp bir yalçın kaya üzere vâkiʹ dağ başında sâye-bân içre kuʹûd ve etrâfı seyr ve temâşâ ederken bir aʹrâbî gelip mülâkat için baʹde’l-istîzân pîş-gâh-ı emîre müsûl eyledikte emîr o aʹrâbîye ثِبْ [šamp;ib] diye emr eyledi ki وُثُوبٌ [vušamp;ûb]dan emr-i hâzırdır, Ḩimyer lügatinde جُلُوسٌ [culûs] maʹnâsınadır. Aʹrâbî, ʹArabiyye-i fasîha üzere sıçramak maʹnâsını fehm eylemekle imtisâlen li’l-emr hemân o yüksek kayadan aşağıya pertâb edip bünyâd-ı vücûdu harâb u yebâb oldu. Emîr, huzzârdan bu keyfiyyetin sebebini istifsâr eyledikte onlar dahi mâddeyi tefhîm eylemeleriyle emîr-i müşârün΄ileyh لَيْسَ عِنْدَنَا عَرَبِيَّتْ مَنْ دَخَلَ ظَفَارِ حَمَّرَ أَيْ فَلْيُحَمِّرْ dediler. Ve عَرَبِيَّتْ [ʹarabiyyet] lafzını vakfla tekellüm eylemekle tâ-yı tavîle ile mersûm olur. Ve

تَحْمِيرٌ [taḩmîr] Deriyi fenâ ve nâ-hoş dibâgat eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: حَمَّرَ الْجِلْدَ إِذَا دَبَغَهُ رَدِيئًا