Kamus-ı Muhit - فرار maddesi

اَلْفَرُّ [el-ferr] (fâ’nın fethi ve râ’nın teşdîdiyle) ve

اَلْفِرَارُ [el-firâr] (كِتَابٌ [kitâb] vezninde) ve

اَلْمَفَرُّ [el-meferr] (mîm’in ve fâ’nın fethiyle) ve

اَلْمَفِرُّ [el-mefirr] (fâ’nın kesriyle) Kaçmak maʹnâsınadır; yukâlu: فَرَّ الرَّجُلُ فَرًّا وَفِرَارًا وَمَفَرًّا وَمَفِرًّا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا راَغَ وَهَرَبَ Ve

فَرٌّ [ferr] ve

فِرَارٌ [firâr] (fâ’nın harekât-ı selâsıyla) Dâbbe kısmının kaç yaşında olduğunu bilmek için ağzını açıp dişlerine bakmak maʹnâsınadır ki arpalık taʹbîr olunan dişi duruyor ise genç olup ve illâ koca olur; yukâlu: فَرَّ الدَّابَّةَ فَرًّا وَفِرَارًا مُثَلَّثَةُ الْفَاءِ إِذَا كَشَفَ عَنْ أَسْنَانِهَا لِيَنْظُرَ مَا سِنُّهَا Mü΄ellifin Baṡâ΄ir’de beyânına göre asl bu mâdde keşf maʹnâsına mevzûʹdur. Meselâ فِرَارٌ عَنِ الْحَرْبِ nefsini ʹaskerden keşf eylemekten ʹibârettir. Ve sâ΄ir maʹânî birer münâsebetle müteferraʹdır. Ve minhu’l-meselu: ḣإِنَّ الْجَوَادَ عَيْنُهُ فِرَارُهُḢ مُثَلَّثَةُ الْفَاءِ Yaʹnî “Cins atın nümâyiş-i endâmında ʹalâmât-ı cevdet zâhir olmakla ihtibâra hâcet yoktur.” Bir nesnenin zâhiri bâtınına delâlet edip ahvâlini bahs ve teftîş ve tecribeye muhtâc değildir diyecek mevkiʹde îrâd olunur. Ve tekûlu’l-ʹArab: فُرَّ الْأَمْرُ جَذَعًا إِذَا رَجَعَ عَوْدًا لِبَدْئِهِ Yaʹnî “Evvelki kertesine dönüp geldi.” Burada فُرَّ mechûl bünyesiyledir. Ve جَذَعٌ [cežaʹ] fethateynle tâze ve hâdis demektir. Ve

فَرٌّ [ferr] Bir nesneden bahs ve tenḵîr eylemek maʹnâsına müstaʹmeldir; yukâlu: فَرَّ عَنِ الْأَمْرِ إِذَا بَحَثَ عَنْهُ

Vankulu Lugatı - فرار maddesi

اَلْفُرَارُ [el-furâr] (fâ’nın zammıyla) Kezâlik yabanî olan sığırın yavrusuna derler.فَرِيرٌ [ferîr] ile فُرَارٌ [furâr] bu maʹnîde طَوِيلٌ [tavîl]le طُوَالٌ [ṯuvâl] gibidir. Baʹzılar eyitti: فُرَارٌ [furâr] fâ’nın zammıyla فَرِيرٌ [ferîr]in cemʹidir. Ebû ʹUbeyde eyitti: Cemʹinde فُعَالٌ [fuʹâl] vezni üzere hemîn birkaç kelime gelmiştirve onların biri فُرَارٌ [furâr]dır. Ve fi’l-meseli: “نَزْوُ الْفُرَارِ اسْتَجْهَلَ الْفُرَارَ” Yaʹnî “Kaçan veled-i bakar-ı vahşî resîde olup dişi inekler üzerine sıçramağa başlasa nâ-resîde olanlar dahi onu görüp sıçramağa başlar.” Ve

فُرَارٌ [furâr] Bir hayvânın dişini yoklayıp imtihân etmeğe de derler; yukâlu: “إِنَّ الْجَوَادَ عَيْنُهُ فُرَارُهُ” Ve gâh olur ki fâ’yı meftûh dahi derler, yaʹnî yüğrük atı görmek dahi kifâyet eder nazardan maʹlûmdur dişin görmek, yaʹnî imtihân etmek lâzım değildir.