قُلَّمَا [ḵullemâ] (ḵaf’ın zammı ve lâm-ı müşeddedenin fethiyle ki mechûl-i mâzîdir, maʹlûm olan قَلَّمَا kelimesinde lügattır; tekûlu: قُلَّمَا جِئْتُكَ بِمَعْنَى قَلَّمَا جِئْتُكَ Mütercim der ki maʹlûm ola ki işbu قَلَّمَا terkîbi ki قِلَّةٌ [ḵillet]ten fiʹl-i mâzîdir, مَا lafzına muttasıldır, iki maʹnâya istiʹmâl olunur: biri nefy-i mahz maʹnâsınadır ve biri şey΄-i kalîl isbât içindir. Meselâ قَلَّمَا جَاءَ terkîbi evvele göre “hiç gelmedi” ve sânîye göre “pek az geldi” demek olur. Ve evvelden istisnâ΄ olunur. Ve bu قَلَّمَا ve طَالَمَا kelimelerinde vâkiʹ مَا lafzı kâffedir, fiʹlleri fâʹil-i nahvî talebinden menʹ eylemiştir. Ve baʹzılar ʹindinde masdariyyedir ve fâʹil masdardır: قَلَّ مَجِيئُهُ demek olur, lâkin kavl-i evvel ercahtır, binâ΄enʹaleyh fiʹllere muttasılan resm olunur. Ve masdariyyeye zâhib olanlar ʹindinde munfasılan mersûm olur.
Sitemizde detaylı hızlı ve kolay arama ekranı