Kamus-ı Muhit - العرج maddesi

اَلْعَرِجُ [el-ʹaric] (كَتِفٌ [ketif] vezninde) Şol deveye denir ki doğru bevl eylemez ola; yukâlu: بَعِيرٌ عَرِجٌ أَيْ لاَ يَبُولُ مُسْتَقِيمًا Devenin istikâmet-i bevli ensesine doğru olmaktır. Letâ΄iftendir ki deveye niçin asl doğrusuna bevl eylemez diye su΄âl ettiklerinde hangi endâmımız doğrudur diye cevâb vermiştir.

اَلْعُرْجُ [el-ʹUrc] (ʹayn’ın zammıyla) Muhaddisînden cemâʹat-i kesîre ismidir.

اَلْعَرَجُ [el-ʹarec] (fethateynle) Hılkî aksak ve topal olmak maʹnâsınadır, niteki zikr olundu. Ve güneş batmak, ʹalâ-kavlin magrib semtine doğru meyl eylemek maʹnâsınadır ki dolunmak taʹbîr olunur; yukâlu: عَرِجَتِ الشَّمْسُ عَرَجًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا غَابَتْ أَوِ انْعَرَجَتْ نَحْوَ الْمَغْرِبِ

اَلْعَرْجُ [el-ʹArc] (ʹayn’ın fethi ve râ’nın sükûnuyla) Yemen’de bir belde adıdır. Ve Hužeyl kabîlesi diyârında bir mevziʹ adıdır. Ve tarîk-i Mekke’de bir menzil adıdır; ʹAbdullâh b. ʹAmr b. ʹOšamp;mân b. ʹAffân el-ʹArcî eş-Şâʹir oradandır. Mü΄ellif bu mâddeyi وَبِالْفَتْحِ ʹunvânıyla resm eylemekle ʹâdeti üzere evvelin fethi ve sânînin sükûnuyla takyîd olundu, zîrâ dîbâcede beyân olunduğu üzere بِالْفَتْحِ dedikte murâd resm-i mezbûrdur ve بِالْكَسْرِ dedikte evvelin kesri ve sânînin sükûnuyladır ve بِالضَّمِّ dedikte evvelin zammı ve sânînin sükûnuyladır ve بِالتَّحْرِيكِ dedikte fethateynle yâhûd fetehâtladır; baʹzı hâmişte bî-vech iʹtirâz nâ-becâdır. Ve

عَرْجٌ [ʹarc] Deve sürüsüne denir ki seksen kadar, ʹalâ-kavlin seksenden doksana kadar yâhûd yüz elli ve ondan yukarıca yâhûd beş yüz bine kadar ola. Ve bu maʹnâda ʹayn’ın kesriyle lügattir. Cemʹi أَعْرَاجٌ [aʹrâc] gelir ve عُرُوجٌ [ʹurûc] gelir.

Vankulu Lugatı - العرج maddesi

اَلْعِرْجُ [el-ʹirc] (ʹayn’ın kesriyle) Bir bölük deve demektir, عَرْجٌ [ʹarc] gibi ki feth-i ʹayn’ladır.

اَلْعُرْجُ [el-ʹurc] ve

اَلْعُرْجَانُ [el-ʹurcân] (ʹayn’ın zammıyla) İkisi dahi أَعْرَجُ [aʹrec]in cemʹidir.

اَلْعَرَجُ [el-ʹarec] (fethateynle) Zâtından aksak olmak. Ve güneşin tolunması. Ve baʹzılar eyitti: مَغْرِبٌ [maġrib] cânibine eğilmesidir.

اَلْعَرْجُ [el-ʹArc] (ʹayn’ın fethi ve râ’nın sükûnuyla) Kaʹbe yolunda bir yerin adıdır.