Kamus-ı Muhit - المعل maddesi

اَلْمَعِلُ [el-meʹil] (كَتِفٌ [ketif] vezninde) Dâ΄imâ ʹacele edici adama denir; yukâlu: رَجُلٌ مَعِلٌ أَيْ مُسْتَعْجِلٌ

اَلْمَعْلُ [el-maʹl] (نَعْلٌ [naʹl] vezninde) Hayvânın hâyelerini çıkarmak maʹnâsınadır ki enemek ve insânda hâdım etmek ve horozda imlik etmek taʹbîr olunur; yukâlu: مَعَلَ الْحِمَارَ مَعْلًا مِنَ الْبَابِ الثَّالِثِ إِذَا اسْتَلَّ خُصْيَيْهِ Ve bir nesneyi kapmak maʹnâsınadır; yukâlu: مَعَلَ الشَّيْءَ إِذَا اخْتَطَفَهُ وَاخْتَلَسَهُ Ve bir adamı ivdirip izʹâc eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: مَعَلَهُ عَنْ حَاجَتِهِ إِذَا أَعْجَلَهُ وَأَزْعَجَهُ Ve bir adam ʹacele eylemekle işini tebâh ve berbâd eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: مَعَلَ أَمْرَهُ إِذَا عَجِلَ بِهِ وَقَطَعَهُ وَأَفْسَدَهُ Ve sürʹatle yürüyüp gitmek maʹnâsınadır; yukâlu: مَعَلَ الرَّجُلُ إِذَا أَسْرَعَ فِي السَّيْرِ Ve yolda giderken dâbbeleri birbirinden kesip ayırmak maʹnâsınadır; yukâlu: مَعَلَ رِكَابَهُ إِذَا قَطَعَ بَعْضَهَا عَنْ بَعْضٍ Ve ağaç ve tahta makûlesini yarmak maʹnâsınadır; yukâlu: مَعَلَ الْخَشَبَةَ إِذَا شَقَّهَا Ve nâkanın fercine el sokup içinden yavruyu ʹacele ile çekip çıkarmak maʹnâsınadır; yukâlu: مَعَلَ الْحُوَارَ إِذَا مَدَّهُ مِنْ حَيَاءِ النَّاقَةِ وَاسْتَخْرَجَهُ بِعَجَلَةٍ Burada أَوْ kelimesiyle أَوِ اسْتَخْرَجَهُ nüshaları galattır. Ve bir adamın ʹırz ve nâmûsuna halel verip dillemek maʹnâsınadır; yukâlu: مَعَلَ بِهِ إِذَا وَقَعَ بِهِ

Vankulu Lugatı - المعل maddesi

اَلْمَعْلُ [el-maʹl] (mîm’in fethi ve ʹayn’ın sükûnuyla) Bir nesneyi kapmak; tekûlu: مَعَلْتُ الشَّيْءَ مَعْلًا مِنَ الْبَابِ الثَّالِثِ إِذَا اخْتَلَسْتَهُ Ve

مَعْلٌ [maʹl] Seyrde sürʹat etmeğe dahi derler. Ve bir kimseyi ivdirmeğe dahi derler; yukâlu: مَعَلَنِي عَنْ حَاجَتِي أَيْ أَعْجَلَنِي