اَلْبُنِّيُّ [el-bunniyy] (قُمِّيٌّ [ḵummiyy] vezninde) Bir nevʹ balık adıdır, Nîl nehrinde olur. Ve Mûsâ b. Hârûn nâm muhadisin ve başka bir adamın lakablarıdır, gûyâ ki بُنٌّ [bunn] lafzına mensûbdur.
اَلْبَنْيُ [el-beny] (bâ’nın fethi ve nûn’un sükûnuyla) ve
اَلْبِنَاءُ [el-binâ΄] (bâ’nın kesriyle) ve
اَلْبُنْيَانُ [el-bunyân] (bâ’nın zammıyla) ve
اَلْبِنْيَةُ [el-binyet] (bâ’nın kesriyle) ve
اَلْبِنَايَةُ [el-binâyet] (كِتَابَةٌ [kitâbet] vezninde) Yapı yapmak maʹnâsınadır; yukâlu: بَنَى الْبَيْتَ بَنْيًا وَبِنَاءً وَبُنْيَانًا وَبِنْيَةً وَبِنَايَةً مِنَ الْبَابِ الثَّانِي نَقِيضُ هَدَمَ Ve binâ΄ yapılmış yapıya denir; cemʹi أَبْنِيَةٌ [ebniyet] ve cemʹü’l-cemʹi أَبْنِيَاتٌ [ebniyât] gelir; yukâlu: بَنَى بِنَاءً حَسَنًا أَيْ مَبْنِيًّا Ve
بِنَاءُ الْكَلِمَةِ [binâ΄u’l-kelimet] Nahviyyûn ʹindinde binâ-i kelimenin âhiri lâ li-ʹâmil sükûn ve harekeden darb-ı vâhid yaʹnî hâlet-i vâhide üzere lâzım ve sâbit olmaktan ʹibârettir; mukâbiline إِعْرَابٌ [iʹrâb] ıtlâk olunur. Ve
بِنَاءٌ [binâ΄] Bir adama iyilik ve ihsân eylemek maʹnâsına müstaʹmeldir; yukâlu: بَنَى الرَّجُلَ إِذَا اصْطَنَعَهُ Ve zevce ile zifâf eylemek maʹnâsına müstaʹmeldir; yukâlu: بَنَى عَلَى أَهْلِهِ وَبِأَهْلِهِ إِذَا زَفَّهَا Şârih der ki ʹâdet-i ʹArab budur ki dâmâd ʹarûsa dâhil olacağı gece cibinlik tarzında bir serâ-perde kurulup onun içinde duhûl eder, bu münâsebetle zifâftan ve cimâʹdan kinâye ederler. Ve
بِنَاءٌ [binâ΄] Vücûdu semirip kuvvetlendirmek maʹnâsına müstaʹmeldir; yukâlu: بَنَى الطَّعَامُ بَدَنَهُ أَيْ سَمَّنَهُ وَلَحْمَهُ أَنْبَتَهُ Ve yayın bağrı kirişe pek yakın muttasıl derecesinde olmak maʹnâsınadır; yukâlu: بَنَتِ الْقَوْسُ عَلَى وَتَرِهَا إِذَا لَصِقَتْ
اَلْبُنْيُ [el-buny] (bâ’nın zammı ve nûn’un sükûnuyla) بُنَاءٌ [bunâ΄]ın vâhidi, zamm-ı bâ’yla.
اَلْبُنَيُّ [el-buneyy] (bâ’nın zammı ve nûn’un fethi ve yâ’nın teşdîdiyle) Tasgîridir, Ferrâ eyitti: يَا بُنَيِّ ve يَا بُنَيَّ yâ-yı müşeddedenin kesri ve fethiyle lügatlerdir, يَا أَبَتِ ve يَا أَبَتَ gibi.
Sitemizde detaylı hızlı ve kolay arama ekranı