Kamus-ı Muhit - برج maddesi

اَلْبَرَجُ [el-berec] Gözün beyâzı sevâdını bi’t-tamâm dâ΄ire-vâr muhdik ve muhît olmak maʹnâsınadır. Şöyle ki bir cânibe imâle-i çeşm eylese sevâdından aslâ bir nesne gâ΄ib olmaya, gûyâ ki sevâdı burc gibi müsevver, kezâlik beyâzı müttesiʹ olur; yukâlu: بَرِجَتْ عَيْنُهُ بَرَجًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا كَانَ بَيَاضُهَا مُحْدِقًا بِسَوَادِهَا كُلِّهِ Ve

بَرَجٌ [berec] İsm olur, hüsn ü cemâl sâhibi meh-likâ mahbûba denir. Ve âfitâb gibi zâhîr ve rûşen ve maʹlûm nesneye denir. Cemʹi أَبْرَاجٌ [ebrâc] gelir, سَبَبٌ [sebeb] ve أَسْبَابٌ [esbâb] gibi. Ve

بَرَجٌ [berec] Kezâlik masdar olur, bir kimsenin vüsʹat-i maʹîşet sebebiyle tereffüh ve taʹayyüşü vâsiʹ ve firâvân olmak maʹnâsınadır; yukâlu: بَرِجَ الرَّجُلُ بَرَجًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا اتَّسَعَ أَمْرُهُ فِي اْلأَكْلِ وَالشُّرْبِ وَغَيْرِهِمَا

Mü΄ellif Baṡâ΄ir’de قَصْرٌ [ḵaṡr] ile yaʹnî köşk ile tefsîr edip ve maʹânî-i âtiye ondan me΄hûz olmak üzere resm eylemiştir: Ez-cümle بَرَجٌ [berec] ki fethateynle, gözün beyâzı sevâdını ihâta eylemekle sevâd burc gibi kalmak ve müttesiʹ olmak maʹnâsı ki burc-ı felekî gibi olmak gibi, ke-mâ se-yuzkeru. Kaldı ki burûc-ı felekiyye, felek-i sâminde iʹtibâr olunan on iki mevâkiʹ-i mahsûsa-i kevâkibden ʹibârettir, onda müctemiʹ olan kevâkibin hey΄et-i ictimâʹiyyelerinden müteşekkil oldukları sûrete muzâf olmuşlardır: burc-ı Ḩamel, burc-ı Ševr ü Cevzâ΄ gibi. Ve

بُرْجٌ [Burc] Esâmîdendir: Burc b. Mushir eṯ-Ṯâ΄î şuʹarâdandır. Ve

بُرْجٌ [Burc] Iṡfahân kazâsında bir karye adıdır; ʹOšamp;mân b. Aḩmed eş-Şâʹir ve kibâr-ı muhaddisînden Ebû Nuʹaym’in ashâbından Ġânim b. Muḩammed oradandır. Ve şedîdü’l-berd bir beldenin dahi ismidir. Ve Dimaşḵ-ı Şâm kazâsında bir mevziʹdir; muhaddisînden ʹAbdullâh b. Seleme oradandır. Ve nevâhî-i Ḩaleb’de bir kalʹa yâhûd bir kazâ ismidir. Mütercim der ki civâr-ı Ḩaleb’de maskat-ı re΄simiz olan ʹAyntâb kazâsında vâkiʹdir, بُرْجُ الرَّصَاصِ [Burcu’r-Raṡâṡ] denmekle maʹrûftur, hâlen eser-i kalʹası mevcûddur; nâhiye başı bir karye olmuştur. Ve

بُرْجٌ [Burc] Şâm ülkesinde Bâniyâs ile Marḵabe beyninde bir mevziʹ adıdır. Ebu’l-Burc Ḵâsım b. Ḩanbel ež-Žubyânî lakabıdır ki şâʹir-i İslâmîdir.