Kamus-ı Muhit - ذر maddesi

Şârih der ki bu mâdde saçmak maʹnâsına mevzûʹdur, maʹânî-i sâ΄ire ondan münşaʹibdir. Hurde karıncaya ذَرَّةٌ [žerret] ıtlâkı saçılmış dâneye teşbîhledir ve vezn-i mezbûr ondan müteferriʹdir ve şuʹâʹ-ı şems sebebiyle pencere ve bacalar içre havâda müselsel toza ذَرَّةٌ [žerret] taʹbîri dahi ondan münşaʹibdir. İntehâ. Ve

ذَرٌّ [žerr] Masdar olur, tohum ve dâne makûlesini saçmak maʹnâsına; yukâlu: ذَرَّ الْحَبَّ وَالْمِلْحَ وَنَحْوَهُ ذَرًّا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا فَرَّقَهُ وَنَثَرَهُ Ve göze göz otu ekmek maʹnâsınadır; yukâlu: ذَرَّ الذَّرُورَ إِذَا طَرَحَهُ فِي الْعَيْنِ Ve neşr eylemek maʹnâsınadır; ve minhu: ذَرَّ اللهُ عِبَادَهُ فِي الْأَرْضِ إِذَا نَشَرَهُمْ Ve

ذَرٌّ [žerr] ve

ذُرُورٌ [žurûr] (مُرُورٌ [murûr] vezninde) Gövdenin yâhûd sâde etin arıklayıp ve rutûbeti çekilmekle siğil tarzında dâne dâne sûretinde olmak maʹnâsına müstaʹmeldir; yukâlu: ذَرَّ اللَّحْمُ ذَرًّا وَذُرُورًا إِذَا تَخَدَّدَ Ve ذَرَّةٌ [žerret] gibi yerden nebât uç göstermek maʹnâsına müstaʹmeldir; yukâlu: ذَرَّ الْبَقْلُ إِذَا طَلَعَ أَيْ أَدْنَى شَيْءٍ مِنْهُ كَالذَّرَّةِ Kezâlik güneşin ucu tulûʹ eylemek maʹnâsına müstaʹmeldir; yukâlu: ذَرَّتِ الشَّمْسُ إِذَا طَلَعَتْ ve yukâlu: ذَرَّ قَرْنُ الشَّمْسِ إِذَا طَلَعَ Ve

ذَرٌّ [žerr] Müteʹaddî olur, nebâtı yer bitirmeğe başlayıp ucunu göstermek maʹnâsına; yukâlu: ذَرَّتِ الْأَرْضُ النَّبَاتَ ذَرًّا إِذَا أَطْلَعَتْهُ Ve bir adamın başının ilerisi ağarmaya başlamak maʹnâsınadır; yukâlu: ذَرَّ الرَّجُلُ يَذُرُّ بِالضَّمِّ وَيَذَرُّ بِالْفَتْحِ ذَرًّا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ وَالرَّابِعِ إِذَا شَابَ مُقَدَّمُ رَأْسِهِ وَيَذَرُّ فِيهِ بِالْفَتْحِ شَاذٌّ Yaʹnî bâb-ı râbiʹden şâzdır.

Vankulu Lugatı - ذر maddesi

اَلذَّرُّ [ež-žerr] Karıncanın hurdesi, sıgâr-ı neml maʹnâsına. Ve bu sebebden baʹzı ricâle ذَرٌّ [žerr] diye tesmiye ederler. Ve Ebû Žerr ashâbdan birinin künyesi idi, radıyallâhu ʹanhu. Ve

ذَرٌّ [žerr] Saçmağa dahi derler; yukâlu: ذَرَرْتُ الْحَبَّ وَالْمِلْحَ وَالدَّوَاءَ أَذُرُّهُ ذَرًّا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ إِذَا فَرَّقْتَهُ