Kamus-ı Muhit - الضجعة maddesi

اَلضَّجَعَةُ [eḋ-ḋaceʹat] (fetehâtla) İsm-i cinstir.

اَلضَّجْعَةُ [eḋ-ḋacʹat] (ضَرْبَةٌ [ḋarbet] vezninde) Yan üzere yatıp uyumaya denir; yukâlu: هُوَ فِي ضَجْعَةٍ أَيْ رَقْدَةٍ

اَلضُّجْعَةُ [eḋ-ḋucʹat] (غُرْفَةٌ [ġurfet] vezninde) Re΄y ve tedbîrde olan süstlüğe ve gevşekliğe denir; yukâlu: فِي رَأْيِهِ ضُجْعَةٌ أَيْ وَهَنٌ وَضَعْفٌ Ve ḋâd’ın fethiyle de lügattır. Ve hastalığa ıtlâk olunur; yukâlu: أَخَذَهُ ضُجْعَةٌ أَيْ مَرَضٌ Ve şol kimseye denir ki nâs onu dâ΄imâ yanı üzere yatırır ola, murâd suhre ve mizâh cihetiyle halkın dâ΄imâ yatırıp yuvarladığı kimse olacaktır; yukâlu: رَجُلٌ ضُجْعَةٌ إِذَا كَانَ يُضْجِعُهُ النَّاسُ كَثِيرًا Ve tembel ve üşengen adama ıtlâk olunur, ضِجْعَى [ḋicʹâ] gibi ke-mâ se-yuzkeru.

اَلضِّجْعَةُ [eḋ-ḋicʹat] (ḋâd’ın kesriyle) Tembellik ve üşengenlik maʹnâsınadır; yukâlu: مَا هَذِهِ الضِّجْعَةُ أَيِ الْكَسَلُ Ve binâ-yı nevʹ olur, yan üzere bir gûne yatmak maʹnâsına; yukâlu: فُلاَنٌ حَسَنُ الضِّجْعَةِ أَيْ هَيْئَةِ الْإِضْطِجَاعِ

اَلضَّاجِعُ [eḋ-ḋâciʹ] ve

اَلضُّجْعَةُ [eḋ-ḋucʹat] (غُرْفَةٌ [ġurfet] vezninde) ve

اَلضُّجَعَةُ [eḋ-ḋuceʹat] (هُمَزَةٌ [humezet] vezninde) ve

اَلضِّجْعِيَّةُ [eḋ-ḋicʹiyyet] ve

اَلضِّجْعَى [eḋ-ḋicʹâ] (ḋâd’ların kesri ve zammıyla) Tembel ve üşengen adama denir ki yerinden kalkmayıp dâ΄imâ yan gelip yatar olar; ʹalâ-kavlin hânesine mülâzım olup aslâ taşraya çıkmaz. Ve bir kimsenin hergiz işine yaramaz olana yâhûd aslâ elinden hayr ve şerr gelmez ʹâciz ve cemâd gibi yerinden hareket etmez olan şahsa ıtlâk olunur; yukâlu: رَجُلٌ ضَاجِعٌ وَضُجْعَةٌ وَضُجَعَةٌ وَضِجْعِيَّةٌ وَضِجْعَى أَيْ كَثِيرُ الْإِضْطِجَاعِ كَسْلاَنُ أَوْ لاَزِمٌ لِلْبَيْتِ لاَ يَكَادُ يَخْرُجُ وَلاَ يَنْهَضُ لِمَكْرُمَةٍ أَوْ عَاجِزٌ مُقِيمٌ

Vankulu Lugatı - الضجعة maddesi

اَلضِّجْعَةُ [eḋ-ḋicʹat] (ḋâd’ın fethi ve cîm’in sükûnuyla) Bir gûne yanı üzerine yatmak; yukâlu: فُلَانٌ حَسَنُ الضِّجْعَةِ مِثَالُ الْجِلْسَةِ وَالرِّكْبَةِ

اَلضُّجَعَةُ [eḋ-ḋuceʹat] (ḋâd’ın zammı ve cîm’in fethiyle هُمَزَة [humezet] vezni üzere) Yanı üzere yatması kesîr olup tekâsülü çok olan kimse. Ferrâ eyitti.