Kamus-ı Muhit - هدد maddesi

هُدَدُ [Huded] (زُفَرُ [zufer] vezninde) İbn Buded’dir ki bâ-yı muvahhade ile زُفَرُ [zufer] veznindedir, Hazret-i Mûsâ ve Ḣıḋr ʹaleyhime’s-selâm kıssalarında gasben sefîneleri ahz eden pâdişâhın ismidir ve bu İmâm Buḣârî hazretlerinden mervîdir. Beyḋâvî, melik-i mezbûrun ismi Culendâ b. Kerker yâhûd Menûle b. Culendâ el-Ezdî olmak üzere resm eylemiştir.

Şârih der ki هَدٌّ [hedd] pîr-i fânîye de ıtlâk olunur, مَهْدُودٌ [mehdûd] maʹnâsına. Kâle fi’l-Esâs: هَدَّنِي هَذَا الْأَمْرُ وَهَدَّ رُكْنِي إِذَا بَلَغَ مِنْكَ وَكَسَرَكَ Ve

هَدٌّ [hedd] Kerîm ve civân-merd adama ıtlâk olunur. Bunda bi-maʹnâ fâʹil ve bi-maʹnâ mefʹûl olmak muhtemeldir. Evvele göre tîşe-i cûd ile kendi mâlını hedm eder ve sânîye göre sâ΄iller hedm eder. Ve

هَدٌّ [hedd] Deve kükremek maʹnâsınadır; yukâlu: هَدَّ الْبَعِيرُ مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا هَدَرَ Ve

هَدٌّ [hedd] ve

هَدَدٌ [heded] (fethateynle) Savt-ı galîz maʹnâsınadır; tekûlu: سَمِعْتُ هَدًّا وَهَدَدًا أَيْ صَوْتًا غَلِيظًاŞârih der ki bu maʹnâda masdar dahi olurlar. Ve

هَدٌّ [hedd] Zaʹîf ve zebûn adama ıtlâk olunur, مَهْدُودٌ [mehdûd] maʹnâsına. Ve bunda hâ’nın kesriyle de lügattir, yine مَهْدُودٌ [mehdûd] maʹnâsına, ذِبْحٌ [žibḩ] ve مَذْبُوحٌ [mežbûḩ] gibi. Cemʹi هَِدُّونَ [heddûn - hiddûn] hâ’nın fethi ve kesriyle. Ve ʹArablar مَرَرْتُ بِرَجُلٍ هَدَّكَ مِنْ رَجُلٍ وَهَدِّكَ مِنْ رَجُلٍ derler, حَسْبُكَ مِنْ رَجُلٍ maʹnâsına. Ve bunda müfred ve cemʹ ve müzekker ve mü΄ennes müsâvîdir; ve yukâlu: مَرَرْتُ بِامْرَأَةٍ هَدَّتْكَ مِنْ امْرَأَةٍ وَبِرَجُلَيْنِ هَدَّاكَ وَبِرِجَالٍ هَدُّوكَ وَبِامْرَأَتَيْنِ هَدَّتَاكَ وَبِنِسَاءٍ هَدَدْنَكَ ve yukâlu: إِنَّهُ لَهَدَّ الرَّجُلُ بِفَتْحِ الدَّالِ أَيْ لَنِعْمَ الرَّجُلُ ve yukâlu: فُلاَنٌ يُهَدُّ عَلَى بِنَاءِ الْمَجْهُولِ إِذَا أُثْنِيَ عَلَيْهِ بِالْجَلَدِ