Kamus-ı Muhit - حرالوجه maddesi

اَلْحُرُّ [el-ḩurr] (ḩâ’nın zammıyla) Kişi-zâde ve âzâdeye denir, عَبْدٌ [ʹabd] mukâbilidir; yukâlu: “اَلْعَبْدُ حُرٌّ إِنْ قَنَعَ وَالْحُرُّ عَبْدٌ إِنْ طَمَعَ” Ve her şey΄in güzîde ve efdaline ıtlâk olunur; tekûlu: أَكَلْنَا حُرَّ الْفَاكِهَةِ أَيْ خِيَارَهَا Ve soy ve pâk-cins ata ıtlâk olunur; yukâlu: فَرَسٌ حُرٌّ أَيْ عَتِيقٌ Ve حُرُّ الطِّينِ [ḩurru’ṯ-ṯîn] kum ve taş ve moloz ile muhtelit olmayıp pâkîze olan balçığa ıtlâk olunur. Kezâlik حُرُّ الرَّمْلِ [ḩurru’r-reml] pâkîze ve tayyibü’n-nebât olan kumsala ıtlâk olunur; yukâlu: طِينٌ حُرٌّ أَيْ طَيِّبٌ ve yukâlu: رَمْلٌ حُرٌّ أَيْ طَيِّبٌ يَعْنِي طَيِّبُ النَّبَاتِ Ve حُرٌّ [ḩurr] kelimesinin cemʹi أَحْرَارٌ [aḩrâr] gelir ve حِرَارٌ [ḩirâr] gelir ḩâ’nın kesriyle. Ve

حُرٌّ [ḩurr] Güvercin palazına denir, فَرْخُ الْحَمَامَةِ [ferhu’l-ḣamâmet] maʹnâsına. Ve âhû yavrusuna denir. Ve yılan yavrusuna denir. Ve güzel iş, fiʹl-i hasen maʹnâsınadır; tekûlu: مَا هَذَا مِنْكَ بِحُرٍّ أَيْ فِعْلٍ حَسَنٍ Ve أَزَاذٌ [ezâž] dedikleri bir nevʹ hurmânın tâzesine denir. Ve çakır doğana denir. Ve isperi doğana denir, bâzî maʹnâsına ki Fârisîde bâz-ı sepîd derler. Ve

حُرُّالْوَجْهِ [ḩurru’l-vech] İnsânın yüzünden zâhir ve manzûr olan yerine denir ki yüzün yumru yeri olacaktır, Fârisîde ruhsâr denir; yukâlu: ضَرَبَ حُرَّ وَجْهِهِ وَهُوَ مَا بَدَا مِنْهُ Ve

حُرُّالرَّمْلِ [ḩurru’r-reml] Kumluğun ortasına denir; yukâlu: نَزَلَ فِي حُرِّ الرَّمْلِ أَيْ وَسَطِهَا Ve

حُرٌّ [Ḩurr] Esâmî-i ricâldendir: Ḩurr b. Yûsuf ešamp;-Šeḵafî o kimsedir ki Mavṡil diyârında Nehru’-Ḩurr dedikleri ırmak ona mensûbdur, merkûm hafr etmiştir. Ve Ḩurr b. Ḵays ve Ḩurr b. Mâlik ashâbdandır. Ve

حُرٌّ [Ḩurr] Necd ülkesinde bir vâdî adıdır. Ve Cezîre’de bir başka vâdî adıdır. Ve

حُرُّالْفَرَسِ [ḩurru’l-feres] At kısmının zâhir-i uzuneyninde yaʹnî kulaklarının taşra tarafında olan siyâha denir ki ekserî doru atlarda olur.