Kamus-ı Muhit - الذبل maddesi

اَلذِّبْلُ [ež-žibl] (žâl’ın kesriyle) Bir kimse mahbûbunu yavı kılmağa denir, ثُكْلٌ [šamp;ukl] maʹnâsına; yukâlu: رَمَاهُ اللهُ بِالذِّبْلِ أَيِ الثُّكْلِ ve yukâlu: ذِبْلٌ ذَبِيلٌ أَيْ ثُكْلٌ ثَاكِلٌ مُبَالَغَةً

اَلذَّبْلُ [ež-žebl] (نَبْلٌ [nebl] vezninde) ve

اَلذُّبُولُ [ež-žubûl] (قُعُودٌ [ḵuʹûd] vezninde) Ot pejmürde olmak maʹnâsınadır ki solmak taʹbîr olunur; yukâlu: ذَبَلَ النَّبْتُ وَذَبُلَ ذَبْلًا وَذُبُولًا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ وَالْخَامِسِ إِذَا ذَوَى Ve at arıklamak yâhûd yarak olmak maʹnâsına müstaʹmeldir; yukâlu: ذَبَلَ الْفَرَسُ إِذَا ضَمُرَ Ve ʹArablar bir adama bed-duʹâ mevkiʹinde مَا لَهُ ذَبَلَ ذَبْلَةً derler ki مَا [mâ] mevsûliyyedir ve ذَبَلَ fiʹl-i mâzî-i duʹâ΄iyyedir ve ذَبْلَةٌ [žeblet] ضَرْبَةٌ [ḋarbet] vezninde mefʹûl-i mutlaktır, مَا كَانَ لَهُ مِنَ الْمَالِ أَوْ غَضِّ الشَّبَابِ ذَبْلُ ذَبْلَةٍ sebkinde olmakla mâlik olduğu mâl yâhûd tarâvet-i şebâbı ذَابِلٌ [žâbîl] olsun demek olur. Ve bunda ذَبَلَ ذَبْلُهُ ʹunvânıyla da zebân-zededir ki yine ذَبَلَ fiʹl-i mâzî-i duʹâ΄iyyedir; ذَبْلٌ [žebl] نَبْلٌ [nebl] vezninde zamîre muzâf fâʹilidir, ذُبُولٌ [žubûl] şânından olan nesneye ıtlâk olunmakla pejmürde olmak şânından olan cemîʹ-i eşyâsı ذَابِلٌ [žâbil] olsun demek olur; yukâlu: مَالَهُ ذَبَلَ ذَبْلًا ذَابِلاً وَذَبْلًا ذَبِيلًا مُبَالَغَةً Yaʹnî “Bi’l-cümle vücûd ve mevcûdu nebât-ı pejmürde gibi solup âb u tâb u revnaktan ʹârî kalsın.”

Vankulu Lugatı - الذبل maddesi

اَلذَّبْلُ [ež-žebl] (žâl’ın fethi ve bâ’nın sükûnuyla) Ot solup buruşmak.