Kamus-ı Muhit - القرب maddesi

اَلْقَرْبُ [el-ḵarb] (ḵâf’ın fethi ve râ’nın sükûnuyla) Kılıcı قِرَابٌ [ḵirâb] taʹbîr olunan gılâfa komak maʹnâsınadır, ke-mâ se-yuzkeru; ʹalâ-kavlin kılıca قِرَابٌ [ḵirâb] edinmek maʹnâsınadır; yukâlu: قَرَبَ السَّيْفَ قَرْبًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا أَدْخَلَهُ فِي الْقِرَابِ أَوِ اتَّخَذَ لَهُ قِرَابًا Ve mihmâna koyun ve deve makûlesinin böğür taʹbîr olunan ʹuzvlarını yedirmek maʹnâsınadır; yukâlu: قَرَبَ الضَّيْفَ إِذَا أَطْعَمَهُ اْلأَقْرَابَ

اَلْقُرْبُ [el-ḵurb] (ḵâf’ın ve râ’nın sükûnuyla) ve

اَلْقُرُبُ [el-ḵurub] (zammeteynle) Bedende boş böğür taʹbîr olunan ʹuzva denir خَاصِرَةٌ [ḣâṡirat] maʹnâsına; ʹalâ-kavlin شَاكِلَةٌ [şâkilet]ten yaʹnî böğürdenمَرَاقُّ بَطْنٍ[merâḵḵu baṯn]na yaʹnî karnın yumuşak yerine kadar olan ʹuzva denir. Cemʹi أَقْرَابٌ [aḵrâb] gelir.

اَلْقَرَبُ [el-ḵarab] (fethateynle) Bir kimsenin böğrü yâhûd böğürden karın yumuşağına kadar ʹuzvu ağrımak maʹnâsınadır, ihtilâf-ı mezkûr üzere; yukâlu: قَرِبَ الرَّجُلُ قَرَبًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا اشْتَكَى قُرُبَهُ Ve

قَرَبٌ [ḵarab] Erken suya erişmek için gece vaktinde gitmek maʹnâsınadır, قِرَابَةٌ [ḵirâbet] gibi, ke-mâ se-yuzkeru. Ve suyu yakın olan kuyuya denir. Ve gece vaktinde su araştırmağa denir; ʹalâ-kavlin su ile tâlib beyninde bir gecelik mesâfe kalmağa yaʹnî suya varmağa arada bir gece kalmağa denir yâhûd su ile arada iki gecelik mesâfe kalmağa denir. Bu kavle göre su arandığı günün evveline قَرَبٌ [ḵarab] ve ikinci gününe طَلَقٌ [ṯalaḵ] denir, fethateynle.

اَلْقُرْبُ [el-ḵurb] (ḵâf’ın zammı ve râ’nın sükûnuyla) ve

اَلْقُرْبَانُ [el-ḵurbân] (ḵâf’ın zammıyla) ve

اَلْقِرْبَانُ [el-ḵirbân] (ḵâf’ın kesriyle) Yakın olmak maʹnâsınadır; yukâlu: قَرُبَ مِنْهُ كَكَرُمَ وَيُقَالُ قَرِبَهُ كَسَمِعَهُ قُرْبًا وَقُرْبَانًا وَقِرْبَانًا مِنَ الْبَابِ الْخَامِسِ وَالرَّابِعِ إِذَا دَنَا

Vankulu Lugatı - القرب maddesi

اَلْقِرَبُ [el-ḵireb] Cemʹ-i kesretidir. Geri bunculayın her ism ki فِعْلَةٌ [fiʹlet] vezni üzeredir, mislu: سِدْرَة [sidret] ve فِقْرَة [fiḵret], onun cemʹinde ʹayn’ın sükûnu ve fethi ve kesri câʹizdir.

اَلْقَرِبُ [el-ḵarib] (ḵâf’ın fethi ve râ’nın kesriyle) Kılıcı kınına komak; yukâlu: قَرَبْتُ السَّيْفَ إِذَا جَعَلْتَهُ فِي الْقِرَابِ Ve

قِرَابٌ [ḵirâb] Kılıç kınına derler, nitekim ʹan-karîb gelir.

اَلْقَرَبُ [el-ḵareb] İsmun minhu. Aṡmaʹî eyitti: Bir aʹrâbîden su΄âl ettim: مَا الْقَرَبُ dedim. Eyitti: gece yürümektir; sabâh suya ermek için. Ve ona su΄âl edip مَا الطَّلْقُ dedim. Eyitti: Gece yürümektir, gün aşırı suya varmak için; yukâlu: قَرَبٌ بَصْبَاصٌ أَيْ لَا فُتُورَ فِيهِ وَذَلِكَ أَنَّ الْقَوْمَ يُسِيمُونَ الْإِبِلَ وَهُمْ فِي ذَلِكَ يَسِيرُونَ نَحْوَ الْمَاءِ فَإِذَا بَقِيَتْ بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْمَاءِ عَشِيَّةٌ عَجَّلُوا نَحْوَهُ فَتِلْكَ اللَّيْلَةُ لَيْلَةُ الْقَرَبِ Yaʹnî قَرَبٌ [ḵareb] ʹacele etmektir, kaçan deveyi otararak suya iletirken yakın varılsa, şöyle ki mâ-beyninde bir gece kalsa.

اَلْقُرْبُ [el-ḵurb] (ḵâf’ın zammı ve râ’nın sükûnuyla) Yakın olmak; yukâlu: قَرُبَ الشَّيْءُ يَقْرُبُ قُرْبًا مِنَ الْبَابِ الْخَامِسِ إِذَا دَنَا Ve kavluhu taʹâlâ: ﴿إِنَّ رَحْمَتَ اللهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ﴾ (الأعراف 56) وَلَمْ يَقُلْ قَرِيبَةٌ لِأَنَّهُ أَرَادَ بِالرَّحْمَةِ الْإِحْسَانَ وَلِأَنَّ مَا لَا يَكُونُ تَأْنِيثُهُ حَقِيقِيًّا جَازَ تَذْكِيرُهُ فِيهِ تَأَمُّلٌ فَإِنَّ ذَلِكَ الْجَوَازَ فِي الْإِسْنَادِ إِلَى الظَّاهِرِ دُونَ الضَّمِيرِ وَقَالَ الْفَرَّاءُ إِذَا كَانَ الْقَرِيبُ فِي مَعْنَى الْمَسَافَةِ يُذَكَّرُ وَيُؤَنَّثُ وَإِذَا كَانَ بِمَعْنَى النَّسَبِ يُؤَنَّثُ بِلَا اخْتِلَافٍ بَيْنَهُمْ تَقُولُ هَذِهِ الْمَرْأَةُ قَرِيبَتِي أَيْ ذَاتُ قَرَابَتِي ve

قُرْبٌ [ḵurb]بُعْدٌ [buʹd]un zıddına dahi ıtlâk olunur. Ve

قُرُبٌ [ḵurub] (râ’nın zammıyla) ve

قُرْبٌ [ḵurb] (râ’nın sükûnuyla) عُسُرٌ [ʹusur] ve عُسْرٌ [ʹusr] gibi, شَاكِلَةٌ [şâkilet]ten مَرَاقُّ بَطْنٍ [merâḵḵu baṯn]a varıncadır. Ve شَاكِلَةٌ [şâkilet] şîn-i muʹceme ile böğürdür, خَاصِرَةٌ [ḣâṡiret] maʹnâsına. Ve مَرَاقُّ [merâḵḵ] mîm’in fethi ve ḵâf’ın teşdîdiyle karnın yumuşak yerine derler. Ve

قُرْبٌ [ḵurb] Rahimde olan karâbete de derler, ʹalâ-mâ merre.