Kamus-ı Muhit - القمص maddesi

اَلْقَمَصُ [el-ḵamaṡ] (fethateynle) Bir nevʹ hurde sineğe denir ki su yüzlerinde olur, ʹalâ-kavlin mâ-i râkid üzere olan hurde sivrisineğe denir. Ve yumurtadan henüz yarıp çıkmış olan çekirgeye denir.

اَلْقَمْصُ [el-ḵamṡ] (ḵâf’ın fethi ve mîm’in sükûnuyla) ve

اَلْقُِمَاصُ [el-ḵumâṡ - el-ḵimâṡ] (ḵâf’ın zammı ve kesriyle) At ve sâ΄ir dâbbe iki ellerini maʹan refʹ ve maʹan vazʹ ederek ayaklarını hamur yoğurur gibi geveleyerek yürümek maʹnâsınadır; yukâlu: قَمَصَ الْفَرَسُ وَغَيْرُهُ قَمْصًا وَقُمَاصًا وَقِمَاصًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ وَالثَّانِي إِذَا رَفَعَ يَدَيْهِ وَيَطْرَحُهُمَا مَعًا وَيَعْجِنُ بِرِجْلَيْهِ Baʹzılar ʹindinde hâlet-i mezkûre ʹâdeti olur ise ḵâf’ın zammıyla قُمَاصٌ [ḵumâṡ] ve illâ kesriyle muʹabberdir. Ve denizin dalgası gemiyi beri öte oynatıp çalkamak maʹnâsınadır; yukâlu: قَمَصَ الْبَحْرُ بِالسَّفِينَةِ إِذَا حَرَّكَهَا Ve

قِمَاصٌ [ḵimâṡ] (ḵâf’ın kesriyle) Kalak ve ıztırâb maʹnâsınadır; yukâlu: أَخَذَهُ الْقِمَاصُ أَيِ الْقَلَقُ Ve sıçramak maʹnâsınadır; ḵâf’ın zammıyla da câ΄izdir; yukâlu: قَمَصَ قِمَاصًا وَقُمَاصًا إِذَا وَثَبَ Ve minhu’l-meselu: ḣمَا بِالْعَيْرِ مِنْ قِمَاصٍḢ Mesel-i mezbûr harekete mecâli olmayan zaʹîf ve nâ-tüvân hakkında ve devlet düşkünü felek-zede hakkında darb olunur.

Vankulu Lugatı - القمص maddesi

اَلْقَمْصُ [el-ḵamṡ] (ḵâf’ın fethi ve mîm’in sükûnuyla) At iki elin maʹan kaldırıp iki ayaklarıyla taʹcîn etmek Ve تَعْجِينٌ [taʹcîn] hamur yoğurmağa derler. Ve

قَمْصٌ [ḵamṡ] Deryâ mevciyle gemi oynamağa dahi derler.