Kamus-ı Muhit - الهد maddesi

اَلْهَدُّ [el-hedd] (hâ’nın fethi ve dâl’ın şeddesiyle) ve

اَلْهُدُودُ [el-hudûd] (قُعُودٌ [ḵuʹûd] vezninde) Binâyı gürültü ile yıkıp göçürmek maʹnâsınadır; yukâlu: هَدَّ الْبِنَاءَ هَدًّا وَهُدُودًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا هَدَمَهُ شَدِيدًا وَكَسَرَهُ يَعْنِي بِشِدَّةِ صَوْتٍ Ve pek pîr-i fânî olmak maʹnâsına lâzım olur; yukâlu: هَدَّ الرَّجُلُ يَهَدُّ كَمَلَّ يَمَلُّ مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ وَيَهِدُّ كَيَقِلُّ مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا هَرِمَ

Vankulu Lugatı - الهد maddesi

اَلْهِدُّ [el-hidd] (hâ’nın kesriyle) Korkak kimse, recül-i cebân maʹnâsına.

اَلْهَدُّ [el-hedd] (hâ’nın fethi ile) Binâyı oynatıp zaʹîf etmek bir haysiyyetle ki yıkmalı ola; yukâlu: هَدَّ الْبِنَاءَ يَهُدُّهُ هَدًّا إِذَا كَسَرَهُ وَضَعْضَعَهُ وَهَدَّتْهُ الْمُصِيبَةُ أَيْ أَوْهَنَتْ رُكْنَهُ Yaʹnî musîbet bir cânibini harâb etse; ve minhu kavluhum: مَا هَدَّهُ كَذَا أَيْ مَا كَسَرَهُ Aṡmaʹî eyitti: هَدٌّ [hedd] recül-i zaʹîf maʹnâsına da gelir. Kaçan bir kimse bir kimseye vaʹîd etse أَتَى لِغَيْرِ هَدٍّ der yaʹnî “Ben katı zaʹîf değilim” der. Ve medh olunmak maʹnâsına da gelir; yukâlu: فُلَانٌ يُهَدُّ عَلَى مَا لَمْ يُسَمَّ فَاعِلُهُ إِذَا أَثْنَى عَلَيْهِ بِالْجَلَدِ وَالْقُوَّةِ Ve جَلَدٌ [celed] cîm’in ve lâm’ın fethiyle berklik maʹnâsınadır; tekûlu: مَرَرْتُ بِرَجُلٍ هَدَّكَ مِنْ رَجُلٍ مَعْنَاهُ أَثْقَلكَ وَصْفُ مَحَاسِنِهِ Ve bunda iki lügat evlâdır ki هَدٌّ [hedd] kelimesini baʹzılar masdar mecrâsına cârî kılmağın tesniye ve cemʹ etmediler ve te΄nîs sîgası üzere getirmediler. Ve baʹzılar fiʹl kılıp tesniye ve cemʹ ve te΄nîs husûsların riʹâyet ettiler; tekûlu: مَرَرْتُ بِرَجُلٍ هَدَّكَ مِنْ رَجُلٍ وَامْرَأَةٍ هَدَّتْكَ مِنِ امْرَأَةٍ وَرَجُلَيْنِ هَدَّاكَ وَبِرِجَالٍ هَدُّوكَ وَبِامْرَأَتَيْنِ هَدَّتَاكَ وَبِنِسْوَةٍ هَدَدْنَكَ Ve bir aʹrâbî eyitti: هَدٌّ [hedd] recül-i kerîme ve recül-i cevâda derler. Ve

هَدٌّ [hedd] diye hâlet-i zaʹftan hâsıl olan âvâza derler; yukâlu: هَدَّ يَهِدُّ مِنَ الْبَابِ الثَّانِي