Kamus-ı Muhit - الألية maddesi

اَلْأَلْيَةُ [el-elyet] (hemzenin fethi ve lâm’ın sükûnuyla) İnsân ve hayvânın kıçına ve sağrısına denir, عَجِيزَةٌ [ʹacîzet] maʹnâsınadır ki insânın kıçı ve kıynağı ve koyunun kuyruğu ve sâ΄ir hayvânın sağrısı olur, ʹalâ-kavlin mahall-i mezbûrede müterâkib olan şahm ve lahmdan ʹibârettir; cemʹi أَلَيَاتٌ [eleyât] gelir ve أَلَايَا [elâyâ] gelir; yukâlu: لَهَا أَلْيَةٌ عَظِيمَةٌ أَيْ عَجِيزَةٌ أَوْ هِيَ مَا رَكِبَ الْعَجُزَ مِنْ شَجْمٍ أَوْ لَحْمٍ وَلَا تَقُلْ “إِلْيَةٌ” بِكَسْرِ الْهَمْزَةِ وَلَا “لِيَّةٌ” بِكَسْرِ اللَّامِ وَتَشْدِيدِ الْيَاءِ Ve

أَلْيَةٌ [Elyet] Bir su adıdır.

اَلْأَلِيَّةُ [el-eliyyet] (بَلِيَّةٌ [beliyyet] vezninde) İsmdir, taksîr ve dirîg maʹnâsına. Ve faʹîle olur ki muḵaṡṡıre hatuna denir, bi-maʹnâ fâʹiledir; ve minhu’l-meselu: “إِلَّا حَظِيَّةً فَلَا أَلِيَّةً” أَيْ إِنْ لَمْ أَحْظَ فَلَا أَزَالُ أَطْلُبُ ذَلِكَ وَأُجْهِدُ نَفْسِي فِيِه Ve bu إِنْ لَا أَكُونُ حَظِيَّةً فَلَا أَكُونُ أَلِيَّةً takdîrindedir, yaʹnî “el-Hâletu hâzihi ben kadr ve iʹtibâr sâhibi değil isem kadr ve iʹtibâr bulmak talebinde aslâ fütûr ve taksîr eylemeyip buluncaya dek saʹy ve himmet ederim” demektir. Mütercim der ki Mustaḵṡâ’da beyân olunduğu üzere حَظِيَّةٌ [ḩażiyyet] zevci yanında kadr ve iʹtibârı olan hatuna denir. Ve

أَلِيَّةٌ [eliyyet] Muḵaṡṡıreye denir. Aslı budur ki bir kimse bir hatun tezevvüc edip ve o hatun kendisine lâzım ve lâyık olup ve ezvâc yanında mûcib-i kadr ve hürmet olacak umûr ve hidemâtta aslâ tehâvün ve taksîrâtı yok iken zevci ʹindinde bî-ʹizzet olmakla bir gün zevcine kelâm-ı mezbûru îrâd eyledi ki إِنْ لَا تَكُ حَظِيَّةً عِنْدَكَ فَأَنَا لَا أَلِيَّةً takdîrindedir, كَانَ burada tâmme olmakla إِنْ لَا تُوجَدُ عِنْدَكَ حَظِيَّةً sebkinde olur. Ve Mecmaʹu’l-Emšamp;âl sâhibi حَظِيَّةً ve أَلِيَّةًkelimelerini nasbla zabt eylemekle إِنْ لَا أَكُنْ حَظِيَّةً عِنْدَكَ فَلَا أَكُنْ أَلِيَّةً takdîrinde olur, halktan garaz ve matlûba nâ΄il olmak için müdârât ve hüsn-i muʹâmele eylemek bâbında darb olunur. Ve

أَلِيَّةٌ [eliyyet] Ant ve yemîn maʹnâsına gelir.

Vankulu Lugatı - الألية maddesi

اَلْأَلْيَةُ [el-elyet] (hemzenin meddi ve tâ’nın tahfîfi ile) Mü΄ennesi.

اَلْأَلِيَّةُ [el-eliyyet] (hemzenin fethi ve lâm’ın kesri ve yâ’nın teşdîdiyle فَعِيلَةٌ [faʹîlet] vezni üzere) Yemîn maʹnâsına.