ذَيْتَ وَذَيْتَ [žeyte ve žeyte] (žâl’ın fethi ve yâ’nın sükûnu ve İbnu’l-Ḵaṯṯâʹ rivâyeti üzere tâ’nın harekât-ı selâsıyla) ve
ذَيَّةَ وَذَيَّةَ [žeyyete ve žeyyete] (žâl’ın fethi ve yâ’nın teşdîdiyle) ve
ذَيَّا وَذَيَّا [žeyyâ ve žeyyâ] (kasr ile) كَيْتَ وَكَيْتَ [keyte ve keyte] maʹnâsınadır ki mübhem kıssa ve haberden kinâyedir, şöyle şöyle demektir. Meselâ “Şöyle şöyle dediler” diyecek yerde قَالُوا كَيْتَ وَكَيْتَ وَذَيْتَ وَذَيْتَ وَذَيَّةَ وَذَيَّةَ وَذَيَّا وَذَيَّا derler. Mü΄ellifin كَيْتَ [keyte] mâddesinde beyânına göre bunların aslları hâ΄dır ki كَيْهَ ve ذَيْهَ idi. Şârihin beyânına göre ذَيْتَ [žeyte] kelimesinin aslı ذَيْوَ idi vâv hazf olunup harfeyn üzere kaldıkta yây’a şedde verildi, ism olduğu için, baʹdehu şeddeden tâ΄ ʹivaz kılındı. Ve eğer tâ’yı izâle ile yine hâ΄ ityân olunursa yâhûd elif îrâd olunursa şedde iʹâde olunup ذَيَّةَ وَذَيَّةَ وَذَيَّا وَذَيَّا denir.
Sitemizde detaylı hızlı ve kolay arama ekranı