Kamus-ı Muhit - عضد maddesi

اَلْعَضْدُ [el-ʹaḋd] (ʹayn’ın fethi ve ḋâd’ın sükûnuyla) Kesmek maʹnâsınadır ki murâd ağacın dallarını kesip budamaktır, أَصَابَتْ بِالْعَضُدِ maʹnâsından me΄hûzdur; yukâlu: عَضَدَ الشَّجَرَ عَضْدًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا قَطَعَهُ Mü΄ellifin ıtlâkına göre ʹumûm maʹnâsına da müstaʹmel olur. Ve

عَضْدٌ [ʹaḋd] Bir kimseye yardım etmek maʹnâsına müstaʹmeldir ki kol kanat olmak taʹbîr olunur; yukâlu: عَضَدَهُ عَضْدًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا أَعَانَهُ وَنَصَرَهُ Ve bir adamın koluna vurmak ve koluna dokunmak maʹnâsınadır; yukâlu: عَضَدَ فُلاَنًا إِذَا أَصَابَ عَضُدَهُ Ve bir adam kol ağrısına mübtelâ olmak maʹnâsınadır; yukâlu: عُضِدَ فُلاَنٌ عَلَى بِنَاءِ الْمَجْهُولِ إِذَا شَكَى عَضُدَهُ Ve devenin sırtını semer basıp yağır ve cıdav eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: عَضَدَ الْقَتَبُ الْبَعِيرَ إِذَا عَضَّهُ فَعَقَرَهُ Ve develerin etrâfından gelip toplamak maʹnâsınadır; yukâlu: عَضَدَ الرَّكَائِبَ إِذَا أَتَاهَا مِنْ قِبَلِ أَعْضَادِهَا وَضَمَّ بَعْضَهَا إِلَى بَعْضٍ

اَلْعَضْدُ [el-ʹaḋd] (ʹayn’ın fethi ve zammı ve kesri ve ḋâd-ı muʹcemenin sükûnuyla) ve

اَلْعَضِدُ [el-ʹaḋid] (كَتِفٌ [ketif] vezninde) ve

اَلعَضُدُ [el-ʹaḋud] (نَدُسٌ [nedus] vezninde) ve

اَلْعُضُدُ [el-ʹuḋud] (عُنُقٌ [ʹunuḵ] vezninde) Dirsekten omuz başında küreğe varınca olan ʹuzva denir ki kol taʹbîr olunur. Fârisîde bâzû denir. Cemʹleri أَعْضُدٌ [aʹḋud] ve أَعْضَادٌ [aʹḋâd] gelir; yukâlu: ضَرَبَ عَضِدَهُ وَعَضُدَهُ وَعُضُدَهُ إِلَى غَيْرِهَا وَهُوَ مَا بَيْنَ الْمِرْفَقَيْنِ إِلَى الْكَتِفِ Ve

عَضُدٌ [ʹaḋud] (نَدُسٌ [nedus] vezninde) Bir nesnenin bir nâhiyesine ıtlâk olunur ve muʹîn ve nâsır maʹnâsına istiʹmâl olunur. Müfreden ve cemʹan istiʹmâl olunur; tekûlu: هُمْ عَضُدِي وَأَعْضَادِي أَيْ مُعِينِي وَنَاصِرِي Niteki سَاعِدٌ [sâʹid] dahi bu maʹnâda istiʹmâl olunur. Ve ʹArablar فَتَّ فُلاَنٌ فِي عَضُدِهِ derler, كَسَرَ مِنْ نِيَّاتِ أَعْوَانِهِ وَفَرَّقَهُمْ عَنْهُ maʹnâsına, yaʹnî “Pazısında olan şey΄i rîze rîze etti ki aʹvân ve ensârı haklarında niyyetlerini nakzla başından onları perâkende eyledi” demekten kinâyedir.