Kamus-ı Muhit - قشب maddesi

اَلْقِشْبُ [el-ḵişb] (ḵâf’ın kesriyle) Nefs ve zât maʹnâsınadır; yukâlu: هُوَ كَرِيمُ الْقِشْبِ أَيِ النَّفْسِ Ve

قِشْبٌ [Ḵişb] Mâlik b. Buḩayne nâm kimsenin pederi ismidir. Ve bâdincâna şebîh bir nebât adıdır. Şârih der ki nebât-ı mezbûrun vasatından bir çubuk zuhûr eder, uzayıp kemâlini bulunca rutûbeti sebebiyle eğilir ve tepesinde yemişi zuhûr eder; sibâʹ-ı tuyûra semm-i kâtildir. Pes سَمٌّ [semm] maʹnâsına olan قِشْبٌ [ḵişb] ile tesmiye olunmuş olur. Ve

قِشْبٌ [ḵişb] Demir ve ayna makûlesinin yüzlerinde olan pâsa denir, صَدَأٌ [ṡade΄] maʹnâsına. Ve bî-hayr ve bî-menfaʹat olan tebeh-kâr kimseye denir. Ve ağuya denir, semm maʹnâsına; ve bunda fethateynle de lügattir.

قَشْبٌ [ḵaşb] İftirâ ve bühtân eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: قَشَبَ عَلَيْهِ أَيِ افْتَرَى عَلَيْهِ Ve senâ ve mahmidet yâhûd kadh ve mezemmet kesb eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: قَشَبَ فُلاَنٌ إِذَا اكْتَسَبَ الْحَمْدَ أَوِ الذَّمَّ Ve bir şey΄i fesâda verip tebâh eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: قَشَبَهُ أَيْ أَفْسَدَهُ Ve bir kimseye yâ bir nesneye murdâr bulaştırmak maʹnâsınadır; yukâlu: قَشَبَهُ بِسُوءٍ إِذَا لَطَخَهُ بِهِ Ve bir kimseyi taʹyîr ü taʹyîb eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: قَشَبَهُ إِذَا عَيَّرَهُ وَعَابَهُEsâs’ın beyânına göre bu maʹnâ mecâzîdir. Ve ʹaklı gidermek maʹnâsınadır; tekûlu: قَشَبَكَ الْمَالُ أَيْ ذَهَبَ بِعَقْلِكَ Ve kılıca cilâ ve saykal ve zağ vermek maʹnâsınadır; yukâlu: قَشَبَ السَّيْفَ إِذَا صَقَلَهُ Ve bunların mecmûʹu bâb-ı sânîden mutasarrıftır.

Vankulu Lugatı - قشب maddesi

اَلْإِقْشَابُ [el-iḵşâb] (hemzenin fethi ve ḵâf’ın sükûnuyla) قَشْبٌ [ḵaşb]ın cemʹi. Ve

قَشْبٌ [ḵaşb] Zehr içirmeğe de derler; yukâlu: قَشَبَهُ قَشْبًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي Ve taʹâma zehr katmağa dahi derler; yukâlu: قَشَبَ طَعَامَهُ أَيْ سَمَّهُ Ve yaramazlıkla anmağa da derler; yukâlu: قَشَبَهُ إِذَا ذَكَرَهُ بِسُوءٍ Ve bulaştırmak maʹnâsına da gelir; yukâlu: قَشَبَهُ بِقَبِيحٍ أَيْ لَطَخَهُ بِهِ Yaʹnî kabîhle onu mülevves kıldı. Ve kesb etmek maʹnâsına da gelir; yukâlu: قَشَبَ الرَّجُلُ وَاقْتَشَبَ إِذَا اكْتَسَبَ حَمْدًا أَو ذَمًّا