Kamus-ı Muhit - لما maddesi

لَمَّا [lemmâ] (lâm’ın fethi ve mîm’in teşdîdiyle) ve

اَلَمْ [elem] ve

أَلَمَّا [elemmâ] (hemze ziyâdesiyle) Hurûf-ı câzimedir. لَمْ kelimesi nefy-i mâzî için mevzûʹdur; yukâlu: لَمْ يَفْعَلْ ذَلِكَ Ve

لَمَّا [lemmâ] Kelimesi bir niçe maʹnâya delâlet eder, evvelâ hîn ve vakt maʹnâsına olur; tekûlu: لَمَّا جَاءَ الْقَوْمُ قَاتَلْنَاهُمْ أَيْ حِينَ جَاءَ الْقَوْمُ Ve لَمْ [lem] maʹnâsına olur; tekûlu: آتِيكَ وَلَمَّا أَصِلْ إِلَيْكَ أَيْ لَمْ أَصِلْ إِلَيْكَ Ve إِلَّا [illâ] maʹnâsına olur ki istisnâ için olur; tekûlu: سَأَلْتُكَ لَمَّا فَعَلْتَ أَيْ إِلَّا فَعَلْتَ ve minhu kavluhu taʹâlâ: ﴿إِنْ كُلُّ نَفْسٍ لَمَّا عَلَيْهَا حَافِظٌ﴾ أَيْ مَا كُلُّ نَفْسٍ إِلَّا عَلَيْهَا حَافِظٌ ve kezâ kavluhu taʹâlâ: ﴿وَإِنْ كُلٌّ لَمَّا جَمِيعٌ لَدَيْنَا مُحْضَرُونَ﴾ أَيْ مَا كُلٌّ إِلَّا جَمِيعٌ لَدَيْنَا ve kırâ΄atu ʹAbdullâh ﴿إِنَّ كُلٌّ لَمَّا كَذَّبَ الرُّسُلَ﴾ الآية Pes Cevherî’nin لَمَّا kelimesi إِلَّا maʹnâsına maʹrûf değildir diye inkârı ceyyid değildir.

Vankulu Lugatı - لما maddesi

لَمَّا [lemmâ] (lâm’ın fethi ve mîm’in teşdîdiyle bilâ-tenvîn) لَمَمَّا[lememmâ] maʹnâsınadır, Ferrâ rivâyeti üzere, nitekim Bârî taʹâlânın ﴿وَإِنْ كُلًّا لَمَّا لَيُوَفِّيَنَّهُمْ﴾ (هود، 111) dediği kavlinde vâkiʹ olmuştur, mîm’in teşdîdiyle kırâ΄at olunmak üzere, vaktâ ki لَمَمَّا de mîm’ler çok olduysa biri hazf olundu. Ve Zuhrî “لَمَّا” kırâ΄at etti, جَمِيعًا maʹnâsına. Ve baʹzılar لَمَّا [lemmâ]ı إِلَّا [illâ] maʹnâsınadır demişlerdir, lâkin lügatte لَمَّا [lemmâ]nın إِلَّا [illâ] maʹnâsına gelmesi maʹrûf değildir.