Kamus-ı Muhit - الخفق maddesi

اَلْخَفِقُ [el-ḣafiḵ] (كَتِفٌ [ketif] vezninde ve فَرِحَةٌ [feriḩat] vezninde ve رُطَبٌ [ruṯab] ve رُطَبَةٌ [ruṯabet] veznlerinde) İnci belli ata denir; yukâlu: فَرَسٌ خَفِقٌ وَخَفِقَةٌ أَيْ أَقَبُّ Cemʹi خَفِقَاتٌ [ḣafiḵât] gelir ḣâ’nın fethi ve fâ’nın kesriyle ve خُفَقَاتٌ [ḣufeḵâṯ] gelir ḣâ’nın zammı ve fâ’nın fethiyle ve خِفَاقٌ [ḣifâḵ] gelir. Ve at kısmında işbu sıfat-ı mezkûre gâhca yarandırıp yarak eylemekten ve baʹzında şîve-i hilkatinden ve gâhca pek üstüne varılmakla zaʹf ve bî-tâblığından ʹârız olur.

اَلْخَفْقُ [el-ḣafḵ] (ḣâ’nın fethi ve fâ’nın sükûnuyla) Zekeri bi’t-tamâm ferc içre gömüp gâ΄ib eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: خَفَقَ الْقَضِيبَ فِي الْفَرْجِ خَفْقًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا غَيَّبَهُ فِيهِ Ve tura ile yâ bir yassı nesne ile vurmak maʹnâsınadır; yukâlu: خَفَقَهُ إِذَا ضَرَبَهُ بِدِرَّةٍ أَوْ بِعَرِيضٍ Ve yürürken ayakkabı seslenmek maʹnâsınadır; yukâlu: خَفَقَتْ نَعْلُهُ إِذَا صَوَّتَتْ Kâle’ş-şârih ve minhu’l-hadîsu: إِنَّ الْمَيِّتَ إِذَا وُضِعَ فِي قَبْرِهِ ḣإِنَّهُ لَيَسْمَعُ خَفْقَ نِعَالِهِمْ إِذَا انْصَرَفُواḢ Ve

خَفْقٌ [ḣafḵ] ve

خَفَقَانٌ [ḣafeḵân] (fetehâtla) Bir nesne beri öte deprenip oynamak maʹnâsınadır, yürek oynaması gibi; yukâlu: خَفَقَتِ الرَّايَةُ خَفْقًا وَخَفَقَانًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ وَالثَّانِي إِذَا اضْطَرَبَتْ وَتَحَرَّكَتْ وَكَذَا خَفَقَ السَّرَابُ Ve Ru΄be nâm şâʹir işbu: “وَقَاتِمِ الْأَعْمَاقِ خَاوِي الْمُخْتَرَقْ || مُشْتَبِهِ الْأَعْلاَمِ لَمَّاعِ الْخَفَقْ” beytinde خَفْقٌ lafzının fâ’sını zârûret için tahrîk eylemiştir. Ve

خَفْقٌ [ḣafḵ] Uyuklayan adam başını beri öte salıp depretmek maʹnâsınadır; yukâlu: خَفَقَ فُلاَنٌ إِذَا حَرَّكَ رَأْسَهُ إِذَا نَعَسَ Ve gecenin çoğu geçmek maʹnâsınadır; yukâlu: خَفَقَ اللَّيْلُ إِذَا ذَهَبَ أَكْثَرُهُ Ve kuş uçmak maʹnâsınadır; yukâlu: خَفَقَ الطَّائِرُ إِذَا طَارَ Ve hayvân zartalamak maʹnâsınadır; yukâlu: خَفَقَتِ النَّاقَةُ إِذَا ضَرَطَتْ Ve kılıç ile âhestece vurmak maʹnâsınadır; yukâlu: خَفَقَ فُلاَنًا بِالسَّيْفِ خَفْقًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي وَالْأَوَّلِ إِذَا ضَرَبَهُ ضَرْبَةً خَفِيفَةً

Vankulu Lugatı - الخفق maddesi

اَلْخَفْقُ [el-ḣafḵ] (ḣâ’nın fethi ve fâ’nın sükûnuyla) Sancak deprenip muztarib olmak.