اَلزَّائِلُ [ez-zâ΄il] Zevâl şânından olan nesneye denir; ve minhu yukâlu: زَالَ زَائِلُ الظِّلِّ أَيْ قَامَ قَائِمُ الظَّهِيرَةِ Yaʹnî “Tamâm öğle ıssılığının şiddeti kâ΄im oldu.” Maʹlûmdur ki zevâliyyet elbette zıllın vasf-ı lâzımıdır, dâ΄imâ zâ΄il olmaktadır. Şems vasat-ı semâya vâsıl olunca kadar seyr ve hareket üzere olup vakt-i mezbûrda gûya ki zâ΄il olmayıp ʹalâ-hâlihi durur gibi tahayyül olunur ve bu şemsin orada sûret-i ikâmetinden neş΄et eder. Kezâlik kıyâm-ı zahîrede vâkiʹ kıyâm-ı dâbbenin fürû-mande kalmasından me΄hûz olmak mümkindir. Şems merkez-i merkûma vâsıl olunca kadar seyr-i serîʹle hareket edip merkez-i mezbûra geldikte nâzıra nisbet gûyâ ki tevakkuf eder, o gûne vukûf müşâhede hâlinede ʹArablar قَامَ قَائِمُ الظَّهِيرَةِ وَزَالَ زَائِلُ الظِّلِّ taʹbîr ederler.
Sitemizde detaylı hızlı ve kolay arama ekranı