اَلزَّايُ [ez-zây] Hurûf-ı hecâdandır, medd olundukta baʹde’l-elif hemze ile resm olunur. Cevherî bunda vehm eyledi, yaʹnî medd ve kasr sûretlerinde hemân yâ ile resm olunur dedi. Ve bunda beş lügat vardır: زَايٌ [zây] ki yâ’yladır; زَاءٌ [zâ΄] ki hemze iledir; زَيٌّ [zeyy], طَيٌّ [ṯayy] veznindedir; زَيْ [zey] tahfîf-i yâ’yla كَيْ [key] veznindedir; زَأً [ze΄] tenvînledir. Cemʹi أَزْوَاءٌ [ezvâ΄] ve أَزْيَاءٌ [ezyâ΄] ve أَزْوِي [ezvî] ve أَزْيِي [ezyî] gelir ki أَفْعُلٌ [efʹul] veznindedir.
اَلزَّايُ [ez-zây] (elifin meddi ve kasrıyla) Hurûf-ı hecâdan biridir lâkin kasrla oldukta kitâbet olunmaz, illâ yâ ile kitâbet olunur, pes Cevherî’nin اَلزَّايُ حَرْفٌ يُمَدُّ وَيُقْصَرُ وَلَا يُكْتَبُ إِلَّا بِالْيَاءِ dediği şıkkaynın herbirine kayd olur, egerçi sâhib-i Ḵâmûs yâ ile olmasın şıkk-ı sâlis tevehhüm edip Cevherî’ye iʹtirâz etmiştir, zîrâ Cevherî’nin وَلَا يُتَلَفَّظُ demeyip وَلَا يُكْتَبُ dediğinden tebâdür eden budur ki lâzım olan mücerred kitâbeti ola, gerek telaffuz olunsun gerek olunmasın.
Sitemizde detaylı hızlı ve kolay arama ekranı