Kamus-ı Muhit - المصر maddesi

اَلْمَصْرُ [el-maṡr] (حَصْرٌ [ḩaṡr] vezninde) Üç parmağın uçlarıyla süt sağmak, ʹalâ-kavlin hemân baş parmak ve müsebbiha parmağıyla sağmak maʹnâsınadır; yukâlu: مَصَرَ النَّاقَةَ أَوِ الشَّاةَ مَصْرًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا حَلَبَهَا بِأَطْرَافِ الْأَصَابِعِ الثَّلاَثِ أَوْ بِالْإِبْهَامِ وَالسَّبَّابَةِ فَقَطْ Ve at kısmının yüğrüklüğü hünerini hârice çıkarmak maʹnâsına müstaʹmeldir; yukâlu: مُصِرَ الْفَرَسُ عَلَى بِنَاءِ الْمَجْهُولِ إِذَا اِسْتَخْرَجَ جَرْيُهُ

اَلْمِصْرُ [el-miṡr] (mîm’in kesriyle) Bu dahi iki nesne beyninde hâciz ve fâsıl olan şey΄e denir. Ve iki arz beyninde olan hadd ve sınıra denir. Ve kaba denir, وِعَاءٌ [viʹâ΄] maʹnâsına. Ve كُورَةٌ [kûret] maʹnâsınadır ki şehr ve kazâsından ʹibârettir ki vilâyet ve sancak taʹbîr olunur. Ve aşı taʹbîr olunan kırmızı çamura denir. Ve

مِصْرُ [Miṡr] Şehr-i maʹrûfun ismidir ki أُمُّ الدُّنْيَا [ummu’d-dunyâ] ile mükennâdır, تَمَصُّرٌ [temaṡṡur] ve تَمَدُّنٌ [temeddun]u için tesmiye olunmuştur yâhûd bânîsi olan Miṡr b. Nûḩ yaʹnî Miṡr b. Ḩâm b. Nûḩ ʹaleyhi’s-selâm ismiyle müsemmâdır. Şârih der ki eşheri Miṡr b. Beyṡar b. Ḩâm ile müsemmâdır ki Ḵıbṯ tâ΄ifesinin nisbet olundukları Ḵibṯîm nâm kimsenin pederidir. Ve selefte Miṡr, şehrin ismidir ki hâlen Eski Mıṡır dedikleri harâbedir, hâliyen vilâyetin ismi olup şehrinin ismi Ḵâhire’dir. İntehâ. Ve işbu مِصْرُ [Miṡr] lafzı gayr-i munsarıftır ve mü΄ennestir, bukʹa iʹtibârıyla ve gâhca müzekker ve munsarıf olur; beledün mine’l-bilâd iʹtibârıyla. Ve nisbetinde مِصْرِيٌّ [Miṡriyy] denir; bunun cemʹinde مَصَارِيُّ [Meṡâriyy] denir. Ve gâhca yâ’yı hazf olunur; yukâlu: حُمُرٌ مَصَارٍ وَمَصَارِيُّ

Vankulu Lugatı - المصر maddesi

اَلْمَصْرُ [el-maṡr] (mîm’in fethi ve ṡâd’ın sükûnuyla) Parmak ucuyla süt sağmak. İbnu’s-Sikkît eyitti: مَصْرٌ [maṡr] memede olan sütü cümleten sağmaktır.

اَلْمِصْرُ [el-miṡr] (kezâlik mîm’in kesri ve ṡâd’ın sükûnuyla) Şehr maʹnâsınadır mutlakan.