Kamus-ı Muhit - كم maddesi

كَمْ [kem] (kâf’ın fethi ve mîm’in sükûn üzere binasıyla) İsm-i nâkıs-ı mübhemdir. İki vech üzere müstaʹmeldir: biri ʹadedin mikdârından su΄âl için olur ki istifhâmiyyedir, ne kadardır ve kaç nesnedir maʹnâsına ki Fârisîde çend mürâdifidir ve biri haberiyye olur, kešamp;îr maʹnâsına. Ve istifhâmiyye oldukta mâ-baʹdini temeyyüziyyet üzere mansûb eder, meselâ كَمْ رَجُلًا عِنْدَكَ gibi ki “Senin yanın da kaç adam vardır?” demektir. Ve haberiyye oldukta رُبَّ kelimesinin ʹameli gibi yaʹnî mâ-baʹdini mecrûr eder; كَمْ دِرْهَمٍ أَنْفَقْتَ gibi ki “Sen çok akçe verdin” demektir. Ve gâh olur ki mâ-baʹdi merfûʹ olur, كَمْ رَجُلٌ كَرِيمٌ قَدْ أَتَانِي gibi. Ve baʹzılar dedi ki كَمْ kelimesi basît değildir, belki kâf-ı teşbîhle مَا [mâ]-i istifhâmiyyeden mürekkebdir, elifi hazf olunduktan sonra tahfîf için mîm’i iskân olundu. Ve كَمْ [kem] kelimesi gâh olur ki ism-i tâmm olur, bu sûrette âhiri müşedded olup munsarıf olur ve hemân mikdâr maʹnâsına olur; tekûlu: أَكْثَرَ مِنَ الْكَمِّ وَالْكَمِّيَّةِ Kâle’ş-şârih اَلْكَمِّيَّةُ اَلْمَقَادِيرُ الَّتِي يُسْتَفْهَمُ عَنْهَا بِكَمْ وَالْكَيْفِيَّةُ الَّتِي يُسْتَفْهَمُ عَنْهَا بِكَيْفَ

Vankulu Lugatı - كم maddesi

كَمْ [kem] (kâf’ın fethi ve mîm’in sükûn üzere binâsıyla) İsm-i nâkıs-ı mübhemdir. Ve bunun istiʹmâli için iki mahall vardır:biri istifhâm ve biri haber. Kaçan istifhâm etsen كَمْ رَجُلًا عِنْدَكَ diye mâ-baʹdin temeyyüziyyet üzere mansûb edersin ve kaçan haber etsen كَمْ دِرْهَمٍ اَنْفَقْتُ deyip mâ-baʹdin kezâlik temeyyüziyyet üzere mahfûḋ kılarsın maʹnâ-yı teksîr ifâde etmekle, nitekim maʹnâ-yı taklîl ifâde etmekle رُبَّ ile dahi mahfûḋ kılarsın.Pesكَمْ [kem] رُبَّ [rubbe] kelimesinin nakîzi olur ifâdede ve eger كَمْ [kem] kelimesin ism-i tâmm kılarsan âhirin müşedded kılıp munsarıf edersen; tekûlu: أَكْثَرْتُ مِنَ الْكَمِّ وَهُوَ الْكَمِّيَّةُ