نَوَاجِبُالْقُرْآنِ [nevâcibu’l-Ḵur΄ân] Lübâbü’l-Ḵur΄ân’dır ki nazm ve elfâzdan mütemahhid olan maʹnâ ve mantûk ve medlûl-i sırftan ʹibârettir ki “لِكُلِّ آيَةٍ مِنْهَا ظَهْرٌ وَبَطْنٌ” hadîsinin mantûku olan batnı olacaktır, gûyâ ki neceb ve kışrdan ki murâd elfâzdır, muʹarrâdır. ʹAlâ-kavlin نَوَاجِبُ [nevâcib], عِتَاقٌ [ʹitâḵ] yaʹnî Mekke-i mükerreme’de nâzil olan sûre ve âyâttan ʹibârettir, ke-mâ kâle fi’n-Nihâye ve minhu hadîsu İbn Mesʹûd: “إِنَّهُنَّ أَيْ آلُ حَامِيم مِنَ الْعِتَاقِ اْلأُوَلِ وَإِنَّهُنَّ مِنْ تِلاَدِي” أَرَادَ بِالْعِتَاقِ السُّوَرَ الَّتِي أُنْزِلَتْ أَوَّلاً بِمَكَّةَ وَإِنَّهَا مِنْ أَوَّلِ مَا تَعَلَّمَ مِنَ الْقُرْآنِ وَقَالَ فِيهِ وَفِي حَدِيثِ ابْنِ مَسْعُودٍ “اَلأَنْعَامُ مِنْ نَجَائِبِ الْقُرْآنِ” أَيْ مِنْ أَفَاضِلِ سُوَرِهِ وَالنَّجَائِبُ جَمْعُ نَجِيبَةٍ تَأْنِيثُ النَّجِيبِ وَأَمَّا النَّوَاجِبُ فَعِتَاقُهُ مِنْ قَوْلِهِمْ نَجَبْتُهُ أَيْ قَشَرْتُ نَجَبَهُ وَهُوَ لِحَاؤُهُ وَقِشْرُهُ وَتَرَكْتُ لُبَابَهُ وَخَالِصَهُ Pes نَجَائِبُ [necâ΄ib] yâ kemâl-i fesâhat ü iʹcâz cihetiyle olur; ﴿يَا أَرْضُ ابْلَعِي مَاءَكِ﴾ âyeti gibi veyâhûd cemʹiyyet-i ahkâm ile yâhûd bi’n-nisbe halâvet ve talâvet yâhûd hâssa cihetiyle olur.
Sitemizde detaylı hızlı ve kolay arama ekranı