اَلشَّيَخُ [eş-şeyaḣ] (fethateynle) ve
اَلشُّيُوخَةُ [eş-şuyûḣat] (şîn’in zammıyla) ve
اَلشُّيُوخِيَّةُ [eş-şuyûḣiyyet] (yâ-yı müşeddede ile) ve
اَلشَّيْخُوخَةُ [eş-şeyḣûḣat] (şîn’in fethiyle) ve
اَلشَّيْخُوخِيَّةُ [eş-şeyḣûḣiyyet] (yâ-yı müşeddede ile) Masdarlardır, insân kocamak maʹnâsınadır; yukâlu: شَاخَ الرَّجُلُ شَيَخًا وَشُيُوخَةً وَشُيُوخِيَّةً وَشَيْخُوخَةً وَشَيْخُوخِيَّةً إِذَا صَارَ شَيْخًا
اَلشَّيْخُوخَةُ [eş-şeyḣûḣat] Masdardır kezâlik, kocamak maʹnâsına. Ve yâ’nın aslı müteharriktir, zîrâ kelâm-ı ʹArabda فَعْلُولٌ [faʹlûl] yoktur. Ve şol kelimeler ki bu vezn üzere gelmiştir, كَيْنُونَةٌ [keynûnet] ve قَيْدُودَةٌ [ḵaydûdet] ve دَيْمُومَةٌ [deymûmet] ve هَيْعُوعَةٌ [heyʹûʹat] gibi, bunların aslı teşdîd ile idi, sonradan tahfîf olundu, meselâ كَيْنُونَةٌ [keynûnet]in aslı كَيَّنُونَةٌ idi. Ve eger aslı müşedded olmayaydı كَوْنُونَةٌ ve قَوْدُودَةٌ diyelerdi. Ve bu iʹtibâr yâ΄î olanlarda vâcib değildir, belki hemîn yâ aslında müteharrik idi, teskîn olundu demek kifâyet eder. Ve كَيْنُونَةٌ [keynûnet] olmak ve قَيْدُودَةٌ [ḵaydûdet] yedilmek ve دَيْمُومَةٌ [deymûmet] dâ΄im olmak ve هَيْعُوعَةٌ [heyʹûʹat] kusmak maʹnâsınadır, قَيْءٌ [ḵay΄] gibi.
Sitemizde detaylı hızlı ve kolay arama ekranı