Kamus-ı Muhit - تحجيل maddesi

اَلتَّحْجِيلُ [et-taḩcîl] (تَفْعِيلٌ [tefʹîl] vezninde) Gelin için mücehhez zifâf-hâne ittihâz eylemek, ʹalâ-kavlin gelini zifâf-hâneye komak maʹnâsınadır; yukâlu: حَجَّلَ الْعَرُوسَ إِذَا اتَّخَذَ لَهَا حَجَلَةً أَوْ أَدْخَلَهَا فِيهَا Ve hatun parmakları ucuna alaca kına yakmak maʹnâsınadır; yukâlu: حَجَّلَتِ الْمَرْأَةُ بَنَانَهَا إِذَا لَوَّنَتْ خِضَابَهَا Ve

تَحْجِيلٌ [taḩcîl] At kısmının kavâ΄iminde olan beyâza denir ki sekil taʹbîr olunur, bileklerini tecâvüz edip dizlerini yukarı geçmeye, zîrâ bukağı maʹnâsına olan حَجَلٌ [ḩacel]den me΄hûzdur. Ve işbu sekil dahi kiminin dört ayağında ve kiminin iki ayağıyla bir elinde ve yalnız iki ayağında ve yalnız bir ayağında olur. Böylece olursa ona تَحْجِيلٌ [taḩcîl] ve o ata مُحَجَّلٌ [muḩaccel] denir. Ve hâssaten iki ellerinde olmaz. Mâdem ki ayaklarıyla bilece olmaya, kezâlik yalnız elin birinde olmaz meger ki ayaklarıyla bilece ola, yaʹnî bir ayağıyla yâ iki ayağıyla bilece ola, pes böylece olmazsa تَحْجِيلٌ [taḩcîl] ve مُحَجَّلٌ [muḩaccel] ıtlâk olunmaz. Ve işbu تَحْجِيلٌ [taḩcîl] kelimesi masdardır, ism dahi olur; yukâlu: حُجِّلَتْ قَوَائِمُ الْفَرَسِ تَحْجِيلًا عَلَى بِنَاءِ الْمَجْهُولِ وَفِي قَوَائِمِهِ تَحْجِيلٌ وَهُوَ بَيَاضٌ فِي قَوَائِمِهِ كُلِّهَا وَيَكُونُ فِي رِجْلَيْنِ وَيَدٍ وَفِي رِجْلَيْنِ فَقَطْ وَفِي رِجْلٍ فَقَطْ وَلَا يَكُونُ فِي الْيَدَيْنِ خَاصَّةً إِلَّا مَعَ الرِّجْلَيْنِ وَلَا فِي يَدٍ وَاحِدَةٍ دُونَ الْأُخْرَى إِلَّا مَعَ الرِّجْلَيْنِ