Kamus-ı Muhit - خداج maddesi

Şârih der ki işbu خِدَاجٌ [ḣidâc] mâddesi hâsâyisten değildir, belki her zât-ı zılf ve hâfirde ʹâmm olmakla mü΄ellif إِلْقَاءُ الدَّابَّةِ ʹunvânıyla zikr eylemek evlâ idi, niteki Muḩkem’de öylece mersûmdur. خِدَاجٌ [ḣidâc] ki sülâsîdir, vech-i mezkûr üzere kable tamâmi müddeti’l-haml ilkâ-i velede mahsûstur gerek tâmmü’l-hilkat ve gerek nâkısü’l-halîkat olsun. O nâkaya خَادِجٌ [ḣâdic] ve o velede خَدِيجٌ [ḣadîc] denir. Ve إِخْدَاجٌ [iḣdâc] ki mezîddir, nâkısü’l-hilkat veled ityânına mahsûstur, gerek tamâmü’l-müddet ve gerek nâkısü’l-müddet olsun, niteki mü΄ellif dahi tasrîh eylemiştir. O nâkaya مُخْدِجٌ [muḣdic] ve o velede مُخْدَجٌ [muḣdec] denir ve muʹtâde olan nâkaya مِخْدَاجٌ [miḣdâc] denir. Her hâlde خِدَاجٌ [ḣidâc] ve إِخْدَاجٌ [iḣdâc] noksâna dâll olmakla bi’l-istiʹâre mutlakan noksânda istiʹmâl olunurlar. İntehâ. Ve

خِدَاجٌ [ḣidâc] Noksân maʹnâsına istiʹmâl olunur; ve minhu: صَلاَتُهُ خِدَاجٌ أَيْ نُقْصَانٌ Mü΄ellif misâl-i mezbûr ile işbu: “كُلُّ صَلاَةٍ لَيْسَ فِيهَا قِرَاءَةٌ فَهِيَ خِدَاجٌ” ve كُلُّ صَلاَةٍ لَمْ يُقْرَأْ فِيهَا فَاتِحَةُ الْكِتَابِ خِدَاجٌ” hadîslerine işâret eylemiştir. خِدَاجٌ [ḣidâc] lafzı vech-i mezkûr üzere masdar olmakla hazf-i muzâf ile ذَاتُ خِدَاجٍ te΄vîlinde olup yâhûd mübâlagaten masdar ile vasf olmuştur.

Vankulu Lugatı - خداج maddesi

اَلْخِدَاجُ [el-ḣidâc] (ḣâ’nın kesriyle) Nâka günü tamâm olmadan veledin bırakmak; yukâlu: خَدَجَتِ النَّاقَةُ تَخْدَجُ خِدَاجًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا أَلْقَتْ وَلَدَهَا قَبْلَ تَمَامِ الْأَيَّامِ Ve

خِدَاجٌ [ḣidâc] Gâh olur ki noksân maʹnâsına da gelir. Ve fi’l-hadîsi: “كُلُّ صَلَاةٍ لَا يُقْرَأُ فِيهَا بِأُمِّ الْكِتَابِ فَهِيَ خِدَاجٌ” أَيْ نُقْصَانٌ