Kamus-ı Muhit - فالج maddesi

اَلْفَالِجُ [el-fâlic] (خَارِجٌ [ḣâric] vezninde) Şol iki hörgüçlü ʹazîmü’l-cüsse erkek deveye denir [ki] Sind ülkesinden mahsûs dırâb için etrâf-ı memâlike celb olunur; Türkîde buğur taʹbîr olunur. Ve

فَالِجٌ [fâlic] Nasîbli gâlîb ve fâ΄iz olan oka ıtlâk olunur. Nihâye’de ve fî hadîsi Saʹd: “فَأَخَذْتُ سَهْمِي الْفَالِجَ” أَيِ الْقَامِرَ الْغَالِبَ وَيَجُوزُ أَنْ يَكُونَ السَّهْمُ الَّذِي سَبَقَ بِهِ فِي النِّضَالِ ʹibâretiyle mersûm olmakla kumar okundan ve nişân okundan eʹamm olur. Ve

فَالِجٌ [fâlic] Maʹâzallâhi taʹâlâ bir maraz adıdır ki aʹzâ gevşeyip bedenin bir yanı tutmaz olur. Hılt-ı balgameynin insibâbı sebebiyle mesâlik-i rûhun kapanmasından olur. Nısf-ı aʹzâyı şakk eylediği için ıtlâk olunmuştur; yukâlu: أَصَابَهُ الْفَالِجُ وَهُوَ اسْتِرْخَاءٌ لِأَحَدِ شِقَّيِ الْبَدَنِ لِانْصِبَابِ خِلْطٍ بَلْغَمِيٍّ تَنْسَدُّ مِنْهُ مَسَالِكُ الرُّوحِ Ve

فَالِجٌ [Fâlic] Esmâ-i ricâldendir: Fâlic b. Ḣalâve, ʹArabdan bir kimsedir ki: “أَنَا مِنْهُ فَالِجُ بْنُ خَلاَوَةَ” meselinin menşe΄idir. Aslı budur ki beyne’l-ʹArab يَوْمُ الرَّقَمِ [yevmu’r-raḵam] ile müteʹâref olan yevm-i melhamede Uneys nâm ser-gerde esîrlerini katl ederken mezbûr Fâlic’e sen dahi Uneys’e muʹâvenet eylemez misin dediklerinde أَنَا بَرِيءٌ مِنْهٌ demekle min-baʹd bir mâddeden teberrî eden kimse “أَنَا مِنْهُ فَالِجُ بْنُ خَلاَوَةَ” demek mesel kalmıştır.

Vankulu Lugatı - فالج maddesi

اَلْقَفِيزُ الْفَالِجُ [el-ḵafîzu’l-fâlic] deseler bir maʹrûf ölçek murâd olur, فِلْجٌ [filc] maʹnâsına. Ve

فَالِجٌ [fâlic] Bir yelin dahi ismidir. Ve

فَالِجٌ [fâlic] Bir marazın ismidir ki el ayak yâhûd sâ΄ir ʹuzv ʹamelden kalmaktır; yukâlu فُلِجَ الرَّجُلُ عَلَى الْبِنَاءِ لِلْمَجْهُولِ Ve

فَالِجٌ [Fâlic] Bir recülün ismidir ki Fâlic b. Ḣalâve el-Eşcaʹî’dir; ve minhu kavluhum: أَنَا مِنْ هَذَا الْأَمْرِ فَالِجُ بْنُ خَلَاوَةَ أَيْ بَرِيءٌ وَبِمَعْزِلٍ مِنْهُ Yaʹnî “Ondan berî ve baʹîdim.” Ve bunun beyânı budur ki Uneys nâm kimse esîrleri katl ederken Fâlic’e eyitmişler. Uneys’e muʹâvenet etmez misin? O dahi “أَنَا بَرِيءٌ مِنْ ذَلِكَ” demiştir.