Kamus-ı Muhit - الخلو maddesi

اَلْخِلْوُ [el-ḣilv] (ḣâ’nın kesriyle) Hâlî ve tenhâ maʹnâsınadır; tekûlu: وَجَدْتُهُمَا خِلْوَيْنِ أَيْ خَالِيَيْنِ Ve fârig ve bî-kayd u gâ΄ile adama denir; mü΄ennesi خِلْوَةٌ [ḣilvet]tir, خِلْوٌ [ḣilv] dahi denir hâ’sız; cemʹi أَخْلَاءٌ [aḣlâ΄] gelir.

اَلْخَلْوُ [el-ḣalv] (ḣâ’nın fethiyle) ve

اَلْخَلَاءُ [el-ḣalâ΄] (بَلَاءٌ [belâ΄] vezninde) ve

اَلْخَلْوَةُ [el-ḣalvet] (سَلْوَةٌ [selvet] vezninde) Bir kimse ile yalnız kalmak maʹnâsınadır ki halvet eylemek taʹbîr olunur; yukâlu: إِسْتَخْلَى الْمَلِكَ فَخَلَا بِهِ وَإِلَيْهِ وَمَعَهُ خَلْوًا وَخَلَاءً وَخَلْوَةً أَيْ سَأَلَهُ أَنْ يَجْتَمِعَ بِهِ فِي خَلْوَةٍ فَفَعَلَ

اَلْخُلُوُّ [el-ḣuluvv] (سُمُوٌّ [sumuvv] vezninde) ve

اَلْخَلَاءُ [el-ḣalâ΄] (وَفَاءٌ [vefâ΄] vezninde) Boş ve tehî olmak maʹnâsınadır; yukâlu: خَلَا الْمَكَانُ يَخْلُو خُلُوًّا وَخَلَاءً إِذَا فَرَغَ Ve şenliksiz tenhâ ve hâlî yere uğramak maʹnâsınadır; yukâlu: خَلَا الرَّجُلُ إِذَا وَقَعَ فِي مَوْضِعٍ خَالٍ لَا يُزَاحَمُ فِيهِ Ve hâzır etʹimenin mecmûʹundan ekl eylemeyip baʹzına kasr eylemek maʹnâsına müstaʹmeldir; yukâlu: خَلَا عَلَى بَعْضِ الطَّعَامِ إِذَا اقْتَصَرَ عَلَيْهِ Ve خُلُوُّ مَكَانٍ [ḣuluvvu mekân] vefât eylemekten kinâye olur; yukâlu: خَلَا مَكَانُ فُلَانٍ أَيْ مَاتَ Ve

خُلُوٌّ [ḣuluvv] ve

خَلَاءٌ [ḣalâ΄] Bir nesne zamân-ı mâzîde savuşup gitmek maʹnâsına müstaʹmeldir; yukâlu: خَلَا الشَّيْءُ إِذَا مَضَى Ve عَنْ ve مِنْ harfleriyle bir nesneden teberrî eylemek maʹnâsına müstaʹmeldir; yukâlu: خَلَا عَنِ الْأَمْرِ وَمِنْهُ إِذَا تَبَرَّأَ Ve bir nesneyi boşlayıp salıvermek maʹnâsınadır; yukâlu: خَلَا عَنِ الشَّيْءِ إِذَا أَرْسَلَهُ Ve bâ΄ harfiyle bir adamı masharalığa almak maʹnâsınadır; yukâlu: خَلَا بِهِ إِذَا سَخِرَ مِنْهُ Ve

خُلُوٌّ [ḣuluvv] خَالِي [ḣâlî] lafzından cemʹ olur; سَاجِدٌ [sâcid] ve سُجُودٌ [sucûd] gibi; yukâlu: جَاؤُونِي خُلُوَّ زَيْدٍ أَيْ خُلُوَّهُمْ مِنْهُ يَعْنِي خَالِينَ عَنْهُ

Vankulu Lugatı - الخلو maddesi

اَلْخُلُوُّ [el-ḣuluvv] (zammeteynle ve vâv’ın teşdîdiyle) Bir nesne hâlî olmak; tekûlu: خَلَا الشَّيْءُ يَخْلُو خُلُوًّا Ve خَلَوْتُ بِهِ [ḣalevtu bihi]سَخِرْتُ بِهِ [seḣirtu bihi] maʹnâsına dahi gelir, سُخْرِيَّةٌ [suḣriyyet]ten istihzâ maʹnâsına. Ve bir kimse ile halvet olmak maʹnâsına da gelir. Kâlallâhu taʹâlâ: ﴿وَإِذَا خَلَوْا إِلَى شَيَاطِينِهِمْ﴾ (البقرة، 14) ve baʹzılar eyitti: Bunda إِلَى [ilâ] مَعَ [maʹa] maʹnâsınadır. Ke-mâ kâlallâhu taʹâlâ: ﴿مَنْ أَنْصَارِي إِلَى اللهِ﴾ (آل عمران، 52) Ve مَضَى maʹnâsına dahi gelir. Ke-kavlihi taʹâlâ: ﴿وَإِنْ مِنْ أُمَّةٍ إِلَا خَلَا فِيهَا نَذِيرٌ﴾ (فاطر، 24) أَيْ مَضَى وَأُرْسِلَ Ve خَلَا فِي يَدِهِ ganî oldu maʹnâsına dahi gelir; yukâlu: عَبْدٌ وَخَلًى فِي يَدِهِ أَيْ إِنَّهُ مَعَ عُبُودِيَّتِهِ غَنِيٌّ قَالَ يَعْقُوبُ وَلَا تَقُلْ وَخَلَّى فِي يَدَيْهِ مِنَ التَّفِعِيلِ