Kamus-ı Muhit - الغنم maddesi

اَلْغَنَمُ [el-ġanem] (fethateynle) Koyun cinsine mevzûʹ ismdir. Ve mü΄ennestir, lafzından müfredi yoktur, شَاةٌ [şât] müfredidir, zükûr ve inâstan her birine ve muhtelit olduklarında mecmûʹuna ıtlâk olunur; cemʹi أَغْنَامٌ [aġnâm] ve غُنُومٌ [ġunûm] ve أَغَانِمُ [eġânim] gelir. Ve tesniye kılınıp غَنَمَانِ [ġanemân] denir iki sürü irâdesiyle; yukâlu: رَاحَ عَلَى فُلَانٍ غَنَمَانِ أَيْ قَطِيعَانِ Şârih der ki غَنَمٌ [ġanem] lafzının musaggarı غُنَيْمَةٌ [ġuneymet]tir, zîrâ şol esmâ-i cümûʹ ki lafzından vâhidi olmayıp ve insândan gayrı için ola lâ-cereme ona te΄nîs lâzımdır. Ve غَنَمٌ [ġanem] غَنِيمَةٌ [ġanîmet]ten me΄hûzdur, âlet-i difâʹı olmayıp ve zâtında sehl ve râm hayvân olmakla gûyâ ki cümleye ganîmet olur. Ve bu ism-i ʹayn olmakla masdardan ahzı hilâf-ı meşhûrdur.

اَلْغَنِيمُ [el-ġanîm] (أَمِيرٌ [emîr] vezninde) ve

اَلْمَغْنَمُ [el-maġnem] (مَقْعَدٌ [maḵʹad] vezninde) ve

اَلْغَنِيمَةُ [el-ġanîmet] (سَفِينَةٌ [sefînet] vezninde) ve

اَلْغُنْمُ [el-ġunm] (قُفْلٌ [ḵufl] vezninde) Düşmandan alınan doyumluk mâlına denir, فَيْءٌ [fey΄] maʹnâsına. Mütercim der ki Muṯarrizî Muġrib’de فَيْءٌ [fey΄] ve غَنِيمَةٌ [ġanîmet] ve نَفْلٌ [nefl] beynlerini Ebû ʹUbeyde’den rivâyetle bu resme fark eylemiştir ki غَنِيمَةٌ [ġanîmet] ehl-i şirkten harb kâ΄im olduğu hâlde ʹanveten ahz olunan mâla denir. Bunun hükmü baʹde’t-tahmîs bâkîsi gânimîne tahsîs olunur. Ve فَيْءٌ [fey΄] baʹde’l-harb zafer-yâb olunan mâldır ki tahmîs olunmayıp kâffe-i müslimînin hakkı olur. Ve نَفْلٌ [nefl] guzâta sehmlerinden zâ΄id iʹtâ olunan mâla denir ki meselâ ser-ʹasker başı beylik mâlı kâtilindir diye terhîs eylese gâzînin katl eylediği kâfirin mâlı kendinin olup sehmine maʹdûd olmaz. Pes bu ıtlâkât-ı şerʹiyyeden olur. İntehâ.

Vankulu Lugatı - الغنم maddesi

اَلْغَنَمُ [el-ġanem] (fethateynle) İsm-i mü΄ennestir ki koyun cinsi için mevzûʹdur, zükûra ve inâsa ıtlâk olunur. Ve mecmûʹusuna dahi ıtlâk olunur, muhtelit olduklarında.

اَلْغُنْمُ [el-ġunm] (ġayn’ın zammı ve nûn’un sükûnuyla) Ganîmet bulmak; yukâlu: غَنِمَ الْقَوْمُ غُنْمًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ