Kamus-ı Muhit - المقلة maddesi

اَلْمَقْلَةُ [el-maḵlet] (تَمْرَةٌ [temret] vezninde) Şol hurde taşlara denir ki ehl-i sefer berriyyede suyun kılletinden nâşî yanlarında mevcûd olan suyu taksîm eylediklerinde o taşları bir kaba koyup onları örtecek mikdârı su vazʹ ve herkese o kadarca su tevzîʹ ederler; yukâlu: تَقَاسَمُوا الْمَاءَ بِالْمَقْلَةِ أَيْ حَصَاةِ الْقَسْمِ تُوضَعُ فِي الْإِنَاءِ إِذَا عُدِمَ الْمَاءُ فِي السَّفَرِ ثُمَّ يُصَبُّ عَلَيْهِ مَا يَغْمُرُ الْحَصَاةَ فَيُعْطَى كُلٌّ مِنْهُمْ سَهْمَهُ

اَلْمُقْلَةُ [el-muḵlet) (mîm’in zammıyla) Gözün ak ve karasını câmiʹ şaḩmesine denir, ʹalâ-kavlin ak ve karasına denir yâhûd hadekaya denir ki gözün büyük karasıdır; cemʹi مُقَلٌ [muḵal] gelir, صُرَدٌ [ṡurad] vezninde; ve kavluhu: هَذَا خَيْرٌ يَعْنِي مَا وَرَدَ فِي حَدِيثِ ابْنِ مَسْعُودٍ وَسُئِلَ عَنْ مَسْحِ الْحَصَا فِي الصَّلَاةِ فَقَالَ “مَرَّةً وَتَرْكُهَا خَيْرٌ مِنْ مِائَةِ نَاقَةٍ لِمُقْلَةٍ” أَيْ خَيْرٌ مِنْ مِائَةٍ تَخْتَارُهَا بِعَيْنِكَ وَنَظَرِكَ Yaʹnî namâz içre mevziʹ-i secdeden mesh-i hasâ eylemek husûsundan su΄âl olundukta, “Bir kerre mesh eylemek câ΄izdir, lâkin onu dahi terk eylemek nazarında güzîde ve pesendîde olan yüz nâkaya mâlik olmaktan efdaldir.”

Vankulu Lugatı - المقلة maddesi

اَلْمَقْلَةُ [el-maḵlet] (mîm’in fethi ve ḵâf’ın sükûnuyla) Şol ufak taştır ki su ulaştırmalı oldukta o taşı bir kâseye koyup suyu o taşı örtecek mikdârı korlar, tâ ki su isteyen cemâʹatin baʹzına ziyâde ve baʹzına nâkıs verilmeye. Ve bunu berriyyede su az olduğu yerde ederler.

اَلْمُقْلَةُ [el-muḵlet] (mîm’in zammı ve ḵâf’ın sükûnuyla) Şol gözde olan yağdır ki gözün akıyla karasın cemʹ eder. Ve ammâ İbn Mesʹûd radıyallâhu ʹanhu hadîsinde vâkiʹ olan مُقْلَةٌ [muḵlet] ki mevziʹ-i secdeden mesh-i ḩaṡâ etmek hakkında buyurulmuştur: “مَرَّةً وَتَرْكُهَا خَيْرٌ مِنْ مِائَةِ نَاقَةٍ لِمُقْلَةٍ” أَيْ مِنْ مِائَةِ نَاقَةٍ يَخْتَارُهَا الرَّجُلُ عَلَى عَيْنِهِ وَنَظَرِهِ كَمَا يُرِيدُ Yaʹnî görür gözünden hayrlı olsa o nâkalar.