Kamus-ı Muhit - الداج maddesi

اَلدَّاجُّ [ed-dâcc] (حَاجٌّ [ḩâcc] vezninde) Aslı دَاجِجٌ [dâcic] idi, دَجِيجٌ [decîc] lafzından ism-i fâʹildir ki âheste yürümek maʹnâsınadır, baʹdehu mutlakan yürümekte istiʹmâl olunmakla دَاجٌّ [dâcc] seyr ve saʹy eden kimseye ıtlâk olunur. Baʹdehu ʹArablar bunu حَاجٌّ [ḩâcc] kelimesi gibi cemʹ maʹnâsında istiʹmâlle mekkârûn yaʹnî kirâcılara ve huccâc ve tüccârın hadem ve aʹvânına ve seyr ü sefer üzere olan tüccâra ıtlâk eylediler; ve minhu’l-hadîsu; yaʹnî hadîsu İbn ʹÖmer: “أَنَّهُ رَأَى قَوْمًا فِي الْحَجِّ لَهُمْ هَيْئَةٌ أَنْكَرَهَا فَقَالَ هَؤُلاَءِ الدَّاجُّ وَلَيْسُوا بِالْحَاجِّ” Kâle’l-mü΄ellif: “اَلدَّاجُّ اَلْمُكَّارُونَ وَالأَعْوَانُ وَالتُّجَّارُ” Ve kâle fi’n-Nihâye: “اَلدَّاجُّ أَتْبَاعُ الْحَاجِّ كَالْخَدَمِ وَالأُجَرَاءِ وَالْجَمَّالِينَ لِأَنَّهُمْ يَدِجُّونَ عَلَى اْلأَرْضِ أَيْ يَدِبُّونَ وَيَسْعَوْنَ فِي السَّفَرِ وَأَمَّا مَا قَالَ لَهُ رَجُلٌ “يَا رَسُولَ اللهِ مَا تَرَكْتُ مِنْ حَّاجَةٍ وَلاَ دَاجَّةٍ إِلاَّ أَتَيْتُ” فَمَعْنَاهُ مَا تَرَكْتُ شَيْئًا دَعَتْنِي إِلَيْهِ نَفْسِي مِنَ الْمَعَاصِي إِلاَّ وَقَدْ رَكِبْتُهُ وَدَاجَّةٌ إِتْبَاعٌ لِحَاجَّةٍ وَجَاءَ فِي رِوَايَةٍ بِالتَّشْدِيدِ قَالَ الْخَطَّابِيُّ اَلْحَاجَّةُ اَلْقَاصِدُونَ الْبَيْتَ وَالدَّاجَّةُ اَلرَّاجِعُونَ وَالْمَشْهُورُ بِالتَّخْفِيفِ”

Vankulu Lugatı - الداج maddesi

اَلدَّاجُّ [ed-dâcc] Huccâca muʹîn olan kimseler. Ve ʹArabların bu kavllerinde ki derler: “هُمُ الْحَاجُّ وَالدَّاجُّ” Yaʹnî “Bunlar huccâc ve huccâca muʹîn olan kimselerdir” kirâcılardan ve gayrılardan. Hadîs-i şerîfte dahi buyurulmuştur: “هَؤُلَاءِ الدَّاجُّ وَلَيْسُوا بِالْحَاجِّ” Ve ammâ şol hadîs-i şerîfte ki “مَا تَرَكْتُ مِنْ حَاجَةٍ وَلَا دَاجَةٍ” buyurulmuştur, cîm’in tahfîfiyle دَاجَةٌ [dâcet] حَاجَةٌ [ḩâccet]in etbâʹındandır, zikr olunan maʹnâya değildir.