Kamus-ı Muhit - الفك maddesi

اَلْفَكُّ [el-fekk] (شَكٌّ [şekk] vezninde) Bir nesneyi bitişik ve yapışık olduğu nesneden ayırmak maʹnâsınadır, mafsal ve hatm-i mektûb gibi; yukâlu: فَكَّ الشَّيْءَ فَكًّا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا فَصَلَهُ Ve

فَكٌّ [fekk] ve

فُكُوكٌ [fukûk] Rehn eylediği nesneyi kurtarıp çıkarmak maʹnâsına müstaʹmeldir; yukâlu: فَكَّ الرَّهْنَ إِذَا خَلَّصَهُ Ve pîr-i fânî olmak maʹnâsınadır; yukâlu: فَكَّ الرَّجُلُ إِذَا هَرِمَ ve yukâlu: فَكَّ الشَّيْخُ وَفَرَّجَ Yaʹnî “Pek pîr olup çenesi düştü.” Ve esîri kurtarmak maʹnâsınadır; yukâlu: فَكَّ الْأَسِيرَ إِذَا خَلَّصَهُ Ve kul âzâd eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: فَكَّ الرَّقَبَةَ إِذَا أَعْتَقَهَا Ve bir nesneyi tutup yummuş ve sıkmış olan avucu açmak maʹnâsınadır; yukâlu: فَكَّ يَدَهُ إِذَا فَتَحَهَا عَمَّا فِيهَا Ve

فَكٌّ [fekk] El ve bilek yerinden burkulup çıkmağa denir ki kırılmaktan dûndur; yukâlu: وَقَعَ فَكٌّ بِيَدِهِ وَهُوَ انْفِصَالُ الْيَدِ دُونَ الْكَسْرِ Ve

فَكَّةٌ [fekket] Sölpük ve çolpa olarak ahmak ve şaşkın olmak maʹnâsınadır; tekûlu: فَكِكْتَ يَا رَجُلُ وَفَكُكْتَ فَكًّا وَفَكَّةً مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ وَالْخَامِسِ أَيْ حَمُقْتَ فِي اسْتِرْخَاءٍ ve yukaul: بِهِ فَكَّةٌ أَيِ اسْتِرْخَاءٌ فِي الْحُمْقِ Ve

فَكٌّ [fekk] Çeneye denir, zenaḣ maʹnâsına; ikisine فَكَّانِ [fekkân] denir; yukâlu: ضَرَبَ فَكَّهُ أَيْ لَحْيَهُ Ve bu infisâl maʹnâsından me΄hûzdur, fi’l-asl masdardır.

Vankulu Lugatı - الفك maddesi

اَلْفَكُّ [el-fekk] (fâ’nın fethi vekâf’ın teşdîdiyle) Bir nesneyi kurtarmak. Ve her iki nesne ki birbirine vurulmuş ola birbirinden ayırmağa فَكٌّ [fekk] derler. Ve

فَكٌّ [fekk] Çeneye dahi derler; yukâlu: مَقْتَلُ الرَّجُلِ بَيْنَ فَكَّيْهِ Ve

فَكٌّ [fekk] Sabînin ağzına devâ dökmeğe dahi derler; tekûlu: فَكَكْتُ الصَّبِيَّ إِذَا جَعَلْتَ الدَّوَاءَ فِي فِيهِ Ve

فَكٌّ [fekk] Pîr oldu çenesi düştü demek mahallinde dahi istiʹmâl olunur; yukâlu li’ş-şeyhi’l-kebîri: قَدْ فَكَّ وَفَرَّجَ Yaʹnî “Aşağı çenesi düşüp yukarı çenesinden ayrıldı.” Ve bu hâlet pîrlik gâyetine eriştikte olur.