صَيْدَلَانُ [Ṡaydelân] (ṡâd’ın ve dâl’ın fethiyle) Bir belde yâhûd bir mevziʹ adıdır; nisbetinde صَيْدَلَانِيٌّ [Ṡaydelâniyy] denir ve gayr-i kıyâs üzere صَنْدَلَانِيٌّ [Ṡandelâniyy] denir yâ΄ bedeli nûn’la ve صَيْدَنَانِيٌّ [Ṡaydenâniyy] denir lâm bedeli nûn’la; cemʹinde صَيَادِلَةٌ [Ṡayâdilet] denir, lâm’ın asâletine mebnî lâm üzere cemʹlendi. Ve
صَيْدَلَانِيٌّ [ṡaydelâniyy] (mensûb olarak) ʹItr satan adama denir. Mü΄ellif burada pek îcâz eylemiştir, zîrâ ümmehât-ı sâ΄irenin hulâsası üzere صَيْدَلَانِيٌّ [ṡaydelâniyy] ʹıtr ve ʹakâkîr ve eczâ satana denir ki ispeçyar ve tuhafçı ve çerçi makûlesi olacaktır, Fârisîde pîlever denir. Ve ʹArabda ibtidâ neş΄eti kavl-i râcih üzere صَيْدَلَانٌ [Ṡaydelân] nâm mahall-i mezbûrdan olmakla giderek ʹalem-i gâlib olmuştur. Ve Faṡîhşerhinde demiştir ki صَيْدَلَانٌ [ṡaydelân] bir böcek adıdır ki otluk ve yaprak ve hâr u hâşâk hurdelerini biriktirip kendisi için mesken yapar; eczâcı ve çerçi ona teşbîhen nisbet olundu. Ve baʹzılar sâ΄ir gûne vech zikr eylemişler, lâkin ercah olan kavl-i evveldir, niteki mü΄ellif dahi ona tansîs eylemiştir. Fukahâdan Muḩammed b. Dâvûd eş-Şâfiʹî eṡ-Ṡaydelânî ve hafîdi Suleymân hirfet-i mezkûreye mensûblardır. Şârih der ki işbu صَيْدَلَانِيٌّ [ṡaydelâniyy] Fârisîden muʹarrebdir ve cemʹ bunundur; mü΄ellifin evvelde sebti nâ-mülâyimdir.
Sitemizde detaylı hızlı ve kolay arama ekranı