Kamus-ı Muhit - ضبعان maddesi

اَلضَّبْعُ [eḋ-ḋabʹ] (ḋâd’ın fethi ve bâ’nın sükûnuyla) Kola denir, عَضُدٌ [ʹaḋud] maʹnâsına, ʹalâ-kavlin lahmıyla bilece kolun vasatına denir yâhûd koltuğa denir yâhûd koltuk ile kolun yukarısından nısfı mâ-beynine denir; cemʹi أَضْبَاعٌ [aḋbâʹ] gelir. Ve

ضَبْعٌ [ḋabʹ] Masdar olur, bir kimseye vurmak için kol uzatmak maʹnâsınadır; yukâlu: ضَبَعَهُ ضَبْعًا مِنَ الْبَابِ الثَّالِثِ إِذَا مَدَّ إِلَيْهِ ضَبْعَهُ Ve bir nesneden bir kimseye hisse ifrâz eylemek maʹnâsına müstaʹmeldir; tekûlu: ضَبَعَ الْقَوْمُ الطَّرِيقَ لَنَا أَيْ جَعَلُوا لَنَا مِنْهُ قِسْمًا Mü΄ellif bunu tekrâr eylemiştir, zîrâ hasâ΄isten değildir. Ve cevr ve zulm eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: ضَبَعَ فُلاَنٌ إِذَا جَارَ وَظَلَمَ Ve duʹâ için kollarını uzatıp ellerini semâya kaldırmak maʹnâsınadır; yukâlu: ضَبَعَ عَلَى فُلاَنٍ إِذَا مَدَّ ضَبْعَيْهِ لِلدُّعَاءِ عَلَيْهِ Ve bir adama kılıçla vurmak için elini uzatmak maʹnâsınadır; yukâlu: ضَبَعَ يَدَهُ إِلَيْهِ بِالسَّيْفِ إِذَا مَدَّهَا بِهِ Ve

ضَبْعٌ [ḋabʹ] ve

ضُبُوعٌ [ḋubûʹ] (قُعُودٌ [ḵuʹûd] vezninde) ve

ضَبَعَانٌ [ḋabeʹân] (fetehâtla) Dâbbe kollarını sündürerek yürümek maʹnâsınadır ki kulaçlamak taʹbîr olunur; yukâlu: ضَبَعَتِ الْخَيْلُ وَالْإِبِلُ ضَبْعًا وَضُبُوعًا وَضَبَعَانًا إِذَا مَدَّتْ أَضْبَاعَهَا فِي سَيْرِهَا Ve davar sürʹatle yürümek, ʹalâ-kavlin kollarını oynatarak yürümek maʹnâsınadır; yukâlu: ضَبَعَ الْبَعِيرُ إِذَا أَسْرَعَ أَوْ مَشَى فَحَرَّكَ ضَبْعَيْهِ Ve at seğirtirken hışıldamak maʹnâsınadır; yukâlu: ضَبَعَتِ الْخَيْلُ إِذَا ضَبَحَتْ Ve düşman musâlahaya meyl eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: ضَبَعَ الْقَوْمُ لِلصُّلْحِ إِذَا مَالُوا إِلَيْهِ Ve bir nesneyi hisse hisse bölmek maʹnâsınadır; yukâlu: ضَبَعُوا الشَّيْءَ إِذَا أَسْهَمُوهُ Ve

ضَبْعٌ [ḋabʹ] At kısmına mahsûs bir gûne seğirtmekten ʹibârettir ki تَقْرِيبٌ [taḵrîb]den yaʹnî nakıllamak-gûne âhestece seğirtmekten ziyâdece olur; yukâlu: يَجْرِي الْفَرَسُ ضَبْعًا أَيْ فَوْقَ التَّقْرِيبِ Ve

ضَبْعٌ [ḋabʹ] Taşı ve toprağı siyâh olup bir mikdârca tûlânî olan tepeye ve bayıra denir. Ve bâtıl ve beyhûde maʹnâsına müstaʹmeldir; yukâlu: ذَهَبَ بِهِ ضَبْعًا لَبْعًا بَاطِلاً Ve

ضَبْعٌ [Ḋabʹ] Bir mevziʹ yâhûd bir tepe ismidir. Ve

ضَبْعٌ [ḋabʹ] (ḋâd’ın harekât-ı selâsıyla) Bir adamın semtine ve zîr-i himâyesine ıtlâk olunur; kol maʹnâsından me΄hûzdur; yukâlu: هُوَ فِي ضَبْعِ فُلاَنٍ مُثَلَّثَةً أَيْ فِي كَنَفِهِ وَنَاحِيَتِهِ