Kamus-ı Muhit - الخيس maddesi

اَلْخِيسُ [el-ḣîs] (ḣâ’nın kesriyle) Birbirine sarmaşmış gür ve sıkı ağaçlığa denir ki koruluk taʹbîr olunur, ʹalâ-kavlin cümlesi sâzlık ve kamışlık olana denir ki bük taʹbîr olunur. Ve arslan yatağı olan yere denir; خِيسَةٌ [ḣîset] dahi denir hâ’yla. Cemʹi أَخْيَاسٌ [aḣyâs] ve خِيَسٌ [ḣiyes] gelir, عِنَبٌ [ʹineb] vezninde. Ve

خِيسٌ [ḣîs] Süte denir. Ve hayr ve feyz ve bereket maʹnâsınadır; ve minhu yukâlu: أَقَلَّ اللهُ خِيسَهُ أَيْ دَرَّهُ وَخَيْرَهُ Ve bir mevziʹ adıdır.

اَلْخَيْسُ [el-ḣays] (لَيْسٌ [leys] vezninde) Gam ve tasaya denir; yukâlu: أَخَذَهُ الْخَيْسُ أَيِ الْغَمُّ Ve hatâ΄ ve dalâl maʹnâlarınadır; yukâlu: إِهْتَدَى مِنْ خَيْسِهِ أَيْ خَطَائِهِ وَكَذَا ضَلاَلِهِ Ve Mısır kûrelerinden Ḩavf-ı Ġarbî kûresinde bir mevziʹ ismidir; ḣâ’nın kesriyle de mesmûʹdur; muhaddisînden Muḩammed b. Eyyûb el-Ḣaysî oradan olmak gerektir. Ve

خَيْسٌ [ḣays] Yalan söylemek maʹnâsınadır; yukâlu: خَاسَ يَخِيسُ خَيْسًا إِذَا كَذَبَ Ve

خَيْسٌ [ḣays] ve

خَيَسَانٌ [ḣayesân] (fetehâtla) Nakz-i ʹahd eylemek ve vefâsızlık etmek maʹnâsınadır; yukâlu: خَاسَ بِالْعَهْدِ خَيْسًا وَخَيَسَانًا إِذَا غَدَرَ وَنَكَثَ Ve bir kimse yerinden ayrılmayıp mülâzemet eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: خَاسَ فُلاَنٌ إِذَا لَزِمَ مَوْضِعَهُ Ve lâşe kokmak maʹnâsınadır; yukâlu: خَاسَتِ الْجِيفَةُ إِذَا أَرْوَحَتْ Ve ragm ve züll ve hakâret maʹnâsınadır; ve minhu yukâlu: إِنْ فَعَلَ فُلاَنٌ كَذَا فَإِنَّهُ يُخَاسُ أَنْفُهُ أَيْ يُرْغَمُ وَيُذَلُّ

Vankulu Lugatı - الخيس maddesi

اَلْخِيسُ [el-ḣîs] (ḣâ’nın kesri ve meddiyle şol ağaçlardır ki budakları birbirine ulaşıp dolaşmıştır. Ve arslan yatağı olan yere dahi خِيسٌ [ḣîs] derler.

اَلْخَيْسُ [el-ḣays] (ḣâ’nın fethi ve yâ’nın sükûnuyla) Cîfe râyiha bağlamak; yukâlu: خَاسَتِ الْجِيفَةُ إِذَا أَرْوَحَتْ Ve

خَيْسٌ [ḣays] Bâzâr kesâd üzere olmağa dahi derler; yukâlu: خَاسَ الْبَيْعُ وَالطَّعَامُ كَأَنَّهُ كَسَدَ حَتَّى فَسَدَ Ve

خَيْسٌ [ḣays] Gadr etmeğe dahi derler; yukâlu: خَاسَ بِهِ يَخُوسُ وَيَخِيسُ أَيْ غَدَرَ بِهِ Ve nakz-i ʹahd etmeğe de derler; yukâlu: خَاسَ فُلَانٌ اَلْعَهْدَ إِذَا نَكَثَ