Kamus-ı Muhit - الدغر maddesi

اَلدَّغَرُ [ed-deġar] (fethateynle) İnkıyâd eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: دَغِرَهُ دَغَرًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا اسْتَسْلَمَهُ Ve bed-hûy olmak maʹnâsınadır; yukâlu: دَغِرَ الرَّجُلُ إِذَا سَاءَ خُلُقُهُ Ve

دَغَرٌ [deġar] ve

دَغْرَى [daġrâ] (دَعْوَى [daʹvâ] vezninde) Bunlar da bir nesne üzere top gibi irkilmeyip birden hücûm eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: دَغَرَ عَلَيْهِمْ دَغَرًا وَدَغْرَى إِذَا اقْتَحَمَ عَلَيْهِمْ مِنْ غَيْرِ تَثَبُّتٍ وَيُقَالُ دَغْرَى لاَ صَفًّا وَيُقَالُ دَغَرَى بِالتَّحْرِيكِ وَدَغْرَاءَ كَحَمْرَاءَ أَيِ ادْغَرُوا عَلَيْهِمْ وَلاَ تُصَافُّوهُمْ يَعْنِي اقْتَحِمُوا عَلَيْهِمْ بَغْتَةً وَلاَ تَلْبِثُوهُمْ Yaʹnî “ʹAsker ʹadû üzere bagteten bir uğurdan sâʹika gibi hücûm edip onları alay düzüp tabur bağlamaya meydân vermeyesiz.”

اَلدَّغْرُ [ed-daġr] (dâl’ın fethi ve ġayn-ı muʹcemenin sükûnuyla) Öte kakıvermek, defʹ maʹnâsınadır; yukâlu: دَغَرَهُ دَغْرًا مِنَ الْبَابِ الثَّالِثِ إِذَا دَفَعَهُ Ve dâye kadın boğazında dilciği düşmüş çocuğun boğazını kısıp parmağıyla dilciğini kaldırmak maʹnâsınadır; yukâlu: دَغَرَتْ حَلْقَ الصَّبِيِّ إِذَا غَمَزَتْهُ وَرَفَعَتْ لَهَاتَهُ بِإِصْبَعِهَا Kâle’ş-şârih ve fi’n-Nihâye ve mine’l-hadîsi: “لاَ تُعَذِّبْنَ أَوْلاَدَكُمْ بِالدَّغْرِ” وَهُوَ غَمْزُ الْحَلْقِ بِالْإِصْبَعِ وَذَلِكَ أَنَّ الصَّبِيَّ تَأْخُذُهُ الْعُذْرَةُ وَهِيَ وَجَعٌ يَهِيجُ فِي الْحَلْقِ مِنَ الدَّمِ فَتُدْخِلُ الْمَرْأَةُ إِصْبَعَهَا فَتَدْفَعُ بِهَا ذَلِكَ الْمَوْضِعَ وَتَكْبِسُهُ Ve

دَغْرٌ [daġr] Karıştırmak maʹnâsınadır; yukâlu: دَغَرَ الشَّيْءَ بِالشَّيْءِ إِذَا خَلَطَهُ Ve çocuğu bed gıdâ ile terbiye eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: دَغَرَتْ وَلَدَهَا إِذَا أَسَاءَتْ غِذَاءَهُ Ve çocuğu kandırmamak vechiyle emzirmek maʹnâsınadır; yukâlu: دَغَرَتِ الصَّبِيَّ إِذَا أَرْضَعَتْهُ فَمَا أَرْوَتْهُ Ve bir adamı helâk olunca kadar bir dar yere kısıp sıkıştırmak maʹnâsınadır; yukâlu: دَغَرَهُ إِذَا ضَغَطَهُ حَتَّى مَاتَ Ve girmek maʹnâsınadır; yukâlu: دَغَرَ فِي الْبَيْتِ إِذَا دَخَلَ Ve bir nesne üzere top gibi birden hücûm edip saldırmak maʹnâsınadır; yukâlu: دَغَرَ عَلَيْهِمْ إِذَا اقْتَحَمَ عَلَيْهِمْ مِنْ غَيْرِ تَثَبُّتٍ